بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا (.Brassica napus L)

Abstract

به منظور بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا(Brassica napus L.) رقم هایولا 401 آزمایشی به صورت گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل، با دو عامل در سه تکرار در سال 1390-1389 انجام شد. غامل اول شامل مراحل نموی (گیاهچه‌ای، ساقه‌رفتن، گلدهی و پر شدن دانه) و عامل دوم مدت اعمال تنش غرقابی (0، 3، 6 و 9 روز) بود. برای کمی‌سازی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا از مدل زوال کاهشی و مدل خطی استفاده گردید نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان شیب کاهش تعداد دانه در مراحل گیاهچه‌ای و پر شدن دانه (45/1- و 94/0- در روز) به‌دست آمد. بیشترین و کمترین شیب کاهش عملکرد دانه در مراحل گلدهی و ساقه‌رفتن به ترتیب 73/1- و 6/0- در روز بود. همچنین بیشترین میزان عملکرد دانه در شاهد (3/15 گرم در بوته) و کمترین آن در تیمار 9 روز غرقاب مرحله‌ی گلدهی (53/0 گرم در بوته) به دست آمد. بیشترین میزان پروتئین دانه در مرحله‌ی پر‌شدن دانه و 3 روز غرقاب (7/28 %) و کمترین آن در مرحله‌ی گلدهی و 6 روز غرقاب (7/17 %) مشاهده گردید. همچنین درصد روغن دانه در گستره‌ای از 5/47% در تیمار 6 روز غرقاب مرحله‌ی ساقه‌رفتن تا 1/32 درصد در تیمار 6 روز غرقاب مرحله‌ی گلدهی مشاهده گردید. تجزیه علیت داده ها بیانگر تأثیر زیاد مستقیم و غیر مستقیم عملکرد بیولوژیک بر عملکرد گیاه تحت تنش غرقابی بود.