پهنه‌بندی زراعی-بوم شناختی اراضی کشاورزی شهرستان گرگان جهت کشت جولخت بر اساس منطق بولین

Abstract

این تحقیق به منظور پهنه‌بندی اراضی کنونی شهرستان گرگان جهت کشت جو لخت با ارزیابی چند عامل محیطی، بر اساس منطق بولین و با کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. برای این کار ابتدا نیازهای بوم‌شناختی و زراعی گیاه زراعی با استفاده از منابع موجود تعیین گردید. پس از تهیه این اطلاعات، درجه‌بندی آنها انجام شد. سپس براساس متغیر‌های این جدول‌، لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه گردید. این لایه‌ها عبارت بودند از دمای مطلوب، دمای کمینه، دمای بیشینه، بارش، شیب، ارتفاع از سطح دریا، ماده آلی، شوری، بافت خاک و pH. بعد از تهیه این لایه‌ها، کار طبقه‌بندی و رتبه‌بندی هر لایه براساس منطق بولین در دو طبقه مناسب (ارزش یک) و نامناسب (ارزش صفر) صورت گرفت. سپس هم‌پوشانی و روی‌هم‌گذاری همه لایه‌ها در محیط ArcGIS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که سطح وسیعی از اراضی گرگان جهت تولید جو لخت مناسب می‌باشد، به‌طوری‌که حدود 93/46396 هکتار اراضی واقع در قسمت‌های شمالی و میانی منطقه مورد مطالعه در پهنه مناسب ‌قرار گرفتند. از لحاظ ماده آلی و شوری کل محدوده مورد بررسی جهت کشت جولخت مناسب تشخیص داده شد. مشخص شد که حدود 46/16654 هکتار از مناطق کشاورزی منطقه دارای پتانسیل نامناسب جهت کشت این گیاه می‌باشد. این مناطق به صورت نوار عرضی در نیمه جنوبی و نیز میانی شهرستان از غرب به شرق کشیده شده است. از عوامل محدود کننده کشت جو لخت در این مناطق، می‌توان به وجود کلاس‌های بافت خاک نامناسب، درصد شیب و ارتفاع از سطح دریای بالا و اسیدیته نامناسب در مناطق جنوبی اشاره کرد.