ارزیابی عملکرد و بهره‌وری آب در برنج تحت شرایط مدیریت مختلف آبیاری و فاصله کاشت با استفاده از مدل ORYZA2000

Abstract

به منظور بررسی تاثیر فاصله کاشت و مدیریت آبیاری بر بهره­وری آب برنج در استان گیلان، آزمایشی در قالب کرت‌های خرد شده برپایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1380 و 1381 در موسسه تحقیقات برنج کشور(رشت) انجام شد. مدیریت­های آبیاری در 4 سطح به عنوان عامل اصلی و فاصله کاشت در 3 سطح به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. از مدل شبیه‌سازی ORYZA2000 برای بررسی بهره­وری آب و اجزای بیلان آب در گزینه‌های مدیریتی متقابل آبیاری و فاصله کشت استفاده گردید. ارزیابی مقادیر شبیه­سازی و اندازه­گیری شده عملکرد دانه با استفاده از پارامترهای ضریب تبیین، آزمون <em>t</em>، ریشه میانگین مربعات خطا و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، انجام گرفت. عملکرد دانه با ریشه میانگین مربعات خطای 150-182 کیلوگرم در هکتار و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده 6 درصد شبیه سازی شد، که توانایی مدل ORYZA2000 را در شبیه سازی عملکرد دانه برنج نشان می‌دهد. با استفاده از عملکرد دانه اندازه‌گیری شده و اجزای بیلان آب شبیه‌سازی شده از مدل ORYZA2000، مقدار بهره‌وری آب مبتنی بر تبخیروتعرق (WPET) حدود 35 درصد کمتر از بهره­وری آب مبتنی بر تعرق (WPT) بود. با توجه به نتایج تحقیق مدیریت آبیاری 75 درصد تبخیر از سطح تشتک تبخیر و فاصله کاشت 20×20 سانتی‌متر به عنوان بهترین مدیریت آبیاری و فاصله کاشت انتخاب شد.