تأثیر مصرف پروبیوتیک بر عملکرد شیردهی، خوراک مصرفی و برخی متابولیت های خونی گاوهای شیری هلشتاین تحت تنش گرمایی

Abstract

سابقه و هدف: مخمرها سوش‌های متفاوتی دارند که در بین آن‌ها سلول‌های مخمر از سویه ساکارومایسیس سرویسیه مهم ترین است. این مخمر دارای توانایی منحصر به فردی جهت ایجاد تغییرات در شکمبه و افزایش قابلیت تولید شیر در گاو می‌باشد. استفاده از پروبیوتیک‌ها می‌تواند اثرات زیانبار ناشی از تنش گرمایی بر عملکرد تولیدمثلی را نیز از طریق بهبود مصرف خوراک به‌طور معنی‌داری کاهش دهد. افزودن مخمرها به جیره گاوهای شیری با تاثیر بر توازن منفی انرژی، به صورت مستقیم (از طریق کاهش اندوتوکسین‌ها) و یا غیرمستقیم بر سامانه ایمنی گاوهای شیری تأثیر خواهد داشت. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر مصرف مخمر زنده فعال پروبیوساک از سه هفته قبل تا هشت هفته بعد از زایمان بر عملکرد شیردهی، خوراک مصرفی و تغییرات اوره، آنزیم‌های کبدی، کورتیزول، اسیدهای چرب غیراستریفه، بتاهیدروکسی بوتیرات در گاوهای شیری دوره انتقال تحت شرایط تنش گرمایی بود.<br /> مواد و روش‌ها: این پژوهش در قالب طرح کاملاّ تصادفی به مدت 85 روز (10 تیر الی پنج مهر 1395) در واحد گاوداری شرکت کشت و دام فکا واقع در شهرستان اصفهان، استان اصفهان اجرا شد. در این آزمایش، تعداد 12 رأس گاو حداقل یکبار زایش کرده در دو گروه دریافت چهار گرم پروبیوتیک (روزانه به ازای هر رأس با غلظت 109×15 CFU/g) و شاهد (عدم دریافت پروبیوتیک) قرار گرفتند. گاوها سه نوبت در روز (8 صبح، 4 بعدازظهر و 12 شب) دوشیده شدند. مجموع شیر سه نوبت به عنوان تولید روزانه در نظر گرفته شد. طی آزمایش جیره‌های غذایی قبل زایش در دو وعده و در بعدزایش در سه وعده به صورت کاملاّ مخلوط در اختیار دام‌ها قرار گرفت. برای بررسی تغییرات متابولیت‌های خون در روزهای 14- ، روززایش، 14+ ، 28+ و 60+ نسبت به زایش از همه دام‌ها، نمونه خون از سیاهرگ دم جمع‌آوری شد و غلظت آن‌ها در سرم سنجیده شد. <br /> یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهند که میانگین تولید شیر در گروه تیمار نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری داشت (05/0>P). درصد چربی شیر در گروه تیمار به طور معنی‌داری بالاتر از گروه شاهد بود (05/0>P). دریافت پروبیوتیک سبب افزایش درصد چربی شیر و کل مواد جامد شیر در گروه تیمار نسبت به شاهد شد (05/0>P). مقدار خوراک مصرفی در دوره قبل زایش بین گروه‌های آزمایشی تفاوت معنی‌داری نشان داد و در گروه تیمار نسبت به شاهد بیشتر بود (05/0>P)، ولی در دوران بعد زایش این تفاوت معنی‌دار نبود. در این آزمایش غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات و اسیدهای چرب غیراستریفه در خون تحت تاثیر پروبیوتیک قرار نگرفت. اگرچه هر دو صفت در گاوهای تحت تیمار با پروبیوتیک کمتر شده است (1/0=P). در اثر مصرف پروبیوتیک غلطت گلوکز افزایش و غلطت نیتروژن اوره‌ای خون کاهش یافت. <br /> نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از پروبیوتیک سبب افزایش میانگین تولیدشیر، چربی شیر و سطح گلوکز و کاهش غلطت نیتروژن اوره‌ای خون در روز 60 بعد زایش شد. این زمان در محدوده زمانی نخستین تلقیح پس از زایمان است. این نتایج در روز 60 نشان‌دهنده‌ی کارکرد بهتر محور سوماتوتروپیک و بهبود شرایط تخمیر شکمبه و در نهایت ثبات شکمبه است.