مطالعه عملکرد و برآورد فراسنجه های ژنتیکی صفات تولید مثلی گوسفندان ماکویی با استفاده از مدل های خطی و آستانه ای

Abstract

سابقه و هدف: صفات تولید مثلی مهمترین صفات مؤثر بر سودآوری در پرورش گوسفند می‌باشند. این صفات دارای ماهیت آستانه‌ای بوده ولی در عمل به صورت صفات دارای توزیع پیوسته مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. علاوه بر دقیق و درست بودن رکوردهای شجره و عملکرد صفات، بکار بردن مدل مناسب جهت تجزیه صفات نیز تأثیر بسیار بالائی در برآورد دقیق فراسنجه‌های ژنتیکی و همچنین ارزیابی‌ها خواهد داشت. بروز ظاهری برخی از صفات اقتصادی که دارای توارث ساده مندلی نیستند به صورت گسسته می‌باشد. یکی از مدل‌هایی که برای توارث این صفات در نظر گرفته می شود این است که آنها نیز مانند بسیاری از دیگر صفات کمی تحت تأثیر عوامل متعدد ژنتیکی و غیر ژنتیکی با توزیع پیوسته قرار دارند. هدف این پژوهش مطالعه عملکرد و برآورد وراثت‌پذیری و تکرار‌پذیری صفات تولید مثلی در گوسفندان نژاد ماکویی با استفاده از مدل‌های خطی و آستانه ای بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از اطلاعات 4319 رکورد مربوط به 1629رأس میش، جمع‌آوری شده طی سال‌های 1375 تا 1392 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند ماکویی (ماکو) واقع در استان آذربایجان غربی استفاده شد. صفات تولید مثلی شامل میزان آبستنی، تعداد بره متولد شده در هر زایمان میش، تعداد بره زنده شیرگیری شده در هر زایمان میش، تعداد بره متولد شده به ازای هر میش در معرض آمیزش و تعداد بره شیرگیری به ازای هر میش در معرض آمیزش بودند. مدل‌های حیوانی خطی و آستانه‌ای به صورت یک صفتی شامل اثر عوامل ثابت (سال و سن میش‌ ) و اثر عوامل تصادفی ژنتیکی افزایشی میش، محیطی دائمی میش و باقی‌مانده توسط نرم افزار ASREML پیش بینی شدند. یافته‌ها: میانگین کل صفات مورد بررسی به صورت 93/0 برای میزان آبستنی، 16/1 برای تعداد بره متولد شده در هر زایمان میش، 98/0 برای تعداد بره زنده شیر گیری شده در هر زایمان، 07/1 برای تعداد بره متولد شده به ازای هر میش در معرض آمیزش و 91/0 برای تعداد بره شیرگیری به ازای هر میش در معرض آمیزش بودند. ضریب وراثت پذیری صفات به ترتیب 05/0، 11/0، 06/0، 08/0 و 04/0 با استفاده از مدل تجزیه خطی و 12/0، 20/0، 15/0، 18/0 و 10/0 با استفاده از مدل تجزیه آستانه‌ای برآورده شد. برآورد ضریب تکرار‌پذیری صفات نیز به ترتیب 09/0، 16/0، 18/0، 15/0 و 12/0 حاصل از تجزیه خطی و 48/0، 51/0، 34/0، 50/0 و 41/0 حاصل از تجزیه آستانه‌ای بود. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از مدل‌های آستانه‌ای برای تجزیه رکوردهای صفات تولید مثلی در ارزیابی ژنتیکی، در مقایسه در مدل‌های خطی، منجر به افزایش نسبی پارامترهای ژنتیکی و افزایش دقت ارزیابی-ها خواهد شد.