تاثیر مکمل آلی سلنیوم بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی و برخی متابولیت‌های خون بره‌های پرواری

Abstract

سابقه و هدف: عناصر معدنی به‌عنوان یکی از عوامل بهبود دهنده متابولیک سبب افزایش بازده استفاده از مواد مغذی در دام می‌شوند. عنصر سلنیوم دارای نقش‌های متابولیکی و آنتی‌اکسیدانی مهمی در سلول‌های بدن دام می‌باشد. با وجود این اطلاعات کافی در رابطه با نیازهای گوسفندان بومی به سلنیوم وجود ندارد. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی اثرات تغذیه مکمل سلنیوم‌-‌متیونین بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی، وضعیت تخمیر شکمبه‌ای و برخی متابولیت‌های خون بره‌های نر پرواری بود. <br /> مواد و روش‌ها: در این پژوهش تعداد 15 راس بره نر کرمانی با میانگین وزن اولیه 09/1 ± 2/32 کیلوگرم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار و 5 تکرار در هرتیمار به مدت 10 هفته شامل2 هفته سازگاری و 8 هفته جمع‌‌آوری داده، استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره پایه فاقد مکمل سلنیوم (گروه شاهد)، جیره پایه همراه با 5/0 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک از مکمل سلنیوم‌-‌متیونین و جیره پایه همراه با 1 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک از مکمل سلنیوم‌-متیونین بود. اندازه‌گیری مصرف خوراک روزانه و وزن زنده و آزمایش تعیین قابلیت هضم مواد مغذی خوراک به روش جمع‌آوری کل مدفوع انجام شد. نمونه‌گیری از مایع شکمبه، در آخرین روز هفته پایانی آزمایش در دو ساعت بعد از خوراک‌دهی و با استفاده از لوله مری متصل به پمپ خلاء انجام شد. خون‌گیری از بره‌ها از طریق سیاهرگ وداجی در آخر دوره انجام شد و نمونه‌های سرم جهت آنالیز متابولیت‌های خون استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS انجام شد.<br /> یافته‌ها: طبق یافته‌های این پژوهش، میانگین مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0<P). با وجود این، بره‌های تغذیه شده با 5/0 میلی‌گرم سلنیوم تمایل به بهبود بازده تبدیل غذایی داشتند (07/0P=). نتایج این پژوهش نشان داد که تغذیه بره‌های نر با مقدار 1 میلی‌گرم سلنیوم در هر کیلوگرم ماده خشک خوراک سبب افزایش قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در مقایسه با گروه شاهد شد (05/0P<). با وجود بالاتر بودن مقدار عددی قابلیت هضم چربی و بخش‌های الیافی نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی خوراک در گروه‌های تغذیه‌شده با سلنیوم در مقایسه با گروه شاهد، این اختلاف به‌لحاظ آماری معنی‌دار نبود (05/0<P). غلظت نیتروژن آمونیاکی و pH مایع شکمبه تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت اما تغذیه با 1 میلی‌گرم در کیلوگرم مکمل سلنیوم‌-‌‌‌متیونین به‌طور معنی‌داری سبب افزایش غلظت گلوکز خون شد (03/0P=). استفاده مکمل سلنیوم بر غلظت پروتئین تام، تری‌گلیسرید و اوره سرم خون تأثیری نداشت (05/0<P). <br /> نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از مکمل سلنیوم-‌‌‌متیونین در سطح 5/0 میلی‌گرم در کیلوگرم ماده خشک جیره می‌تواند سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی شود و سطح 1 میلی‌گرم سلنیوم قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی و غلظت گلوکز خون را افزایش می‌دهد و تاثیر منفی بر pH و غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه ندارد.