بررسی اثرمکملهای مختلف مس برعملکرد، برخی فراسنجه های خون و پاسخ ایمنی همورال دربره‌های نرسنجابی

Abstract

سابقه و هدف: مس از عناصر کم‌مصرف می باشد که در بسیاری از فرآیندهای مهم بدن حضور دارد و نقش حیاتی ایفا میکند. کمبود مس در برخی نواحی جهان یک مشکل عمده در نشخوارکنندگان محسوب میشود. به همین منظور در تنظیم جیره غذایی گوسفند برای جبران کمبود مس معمولاً از مکمل‌های تغذیه‌ای استفاده می‌شود. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثر دو فرم مکمل مس بر عملکرد، برخی فراسنجه‌های خونی و صفات لاشه بره‌های نر سنجابی طراحی شد.<br /> مواد و روش‌ها: تعداد 15 راس بره نر (38/3±04/26 کیلوگرم؛ 3 -4 ماهه) در سه گروه پنج راسی در قالب طرح کاملاً تصادفی در جایگاه انفرادی به مدت 90 روز نگهداری شدند. تیمارها شامل جیره پایه (شاهد، محتوی 6/5 میلی گرم در کیلوگرم مس) بدون مکمل مس، جیره پایه+15 میلی‌گرم مس- لایزین در کیلوگرم ماده خشک و جیره پایه+ 15 میلی گرم نانومس در کیلوگرم ماده خشک بودند. مکمل‌ها روزانه به همراه جیره پایه در اختیار بره‌ها قرار گرفت. در روزهای صفر،60،30 و90 آزمایش از ورید وداج بره ها خونگیری به عمل آمد و میزان مس و روی پلاسما، میزان سرولوپلاسمین سرم، فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی تام، شاخص مالون دی آلدهید، شمارش تفریقی گلبول های سفید خون و هماتوکریت تعیین گردید. در پایان آزمایش، تعداد 3 راس بره از هر گروه به روش استاندارد ذبح گردید و از بافت های چهارسر ران، کبد، کلیه و طحال برای اندازه گیری میزان مس، نمونه برداری شد و برخی صفات لاشه مورد بررسی قرار گرفت. <br /> یافته‌ها: استفاده از مکمل مس در فرم‌های مختلف تاثیری بر عملکرد رشد بره ها نداشت. استفاده از مکمل مس تاثیری بر فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل نداشت ولی شاخص مالون‌دی‌آلدئید سرم خون در مقایسه با گروه شاهد کمتر بود (05/0>P). درصد هماتوکریت دربره‌های تغذیه شده با جیره حاوی مکمل مس نسبت به گروه شاهد تفاوت معنی داری نداشت ( 05/0<P) ولی درصد لنفوسیت در بره‌های دریافت‌کننده مس آلی و درصد نوتروفیل در بره‌های گروه مس نانو کمترین بود (05/0>P). افزودن مکمل مس-لیزین به جیره غلظت مس پلاسما را نسبت به گروه های شاهد و مکمل نانو مس افزایش داد (01/0>P) و غلظت روی پلاسما روند کاهشی داشت (05/0<P). همچنین مکمل نمودن جیره با مس تاثیر معنی‌داری بر غلظت سرولوپلاسمین نداشت. میزان ذخیره عنصر مس در بافت‌های کبد و طحال گروه‌های دریافت‌کننده مکمل مس نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (05/0>P).<br /> نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج نشان داد که استفاده از مکمل مس به فرم‌های آلی یا نانو تاثیر معنی‌داری بر عملکرد رشد بره‌ها نداشت. علاوه براین وضعیت آنتی اکسیدانی و سیستم همورال بره ها نیز تحت تاثیر قرار نگرفت هرچند سبب بهبود شاخص مالون‌دی‌آلدئید سرم خون شد.