اثر توأم شوری و تراکم خاک بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت (Zea mays L)

Abstract

تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر توأم شوری و تراکم خاک بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه ذرت انجام پذیرفت. برای این منظور آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه سطح شوری خاک (هدایت الکتریکی عصاره اشباع 1.5، 2.5 و 4.5 دسی‌زیمنس بر متر) و سه سطح تراکم خاک (جرم مخصوص ظاهری 1.3، 1.55 و 1.75 گرم بر سانتی‌متر مکعب) بود. برای ایجاد شوری، مقادیر مختلف NaCl در حجم آب مقطر لازم برای رساندن رطوبت جرمی به 16 درصد، حل و سپس به خاک اضافه گردید. برای ایجاد تراکم خاک، از وزنه 4.5 کیلوگرمی که از ارتفاع 45 سانتی‌متری بر سطح خاک درون گلدان‌ها رها می‌شد، استفاده گردید. شوری خاک مقاومت روزنه‌ای، غلظت پرولین برگ و غلظت سدیم بخش هوایی ذرت را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. تراکم خاک باعث کاهش معنی‌دار پتانسیل آب برگ و افزایش معنی‌دار مقاومت روزنه¬ای برگ ذرت شد. در سطوح شوری و تراکم به‌کار رفته به طور متوسط شوری خاک بیش از تراکم بر خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت تأثیر گذاشت. با اینکه اثر توأم شوری و تراکم خاک از نظر آماری فقط بر مقاومت روزنه‌ای معنی‌دار شد اما غلظت پرولین و غلظت سدیم افزایش و پتانسیل و مقدار نسبی آب برگ، غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافتند. شوری و تراکم خاک به صورت توأم بیشتر از هر یک از آنها بر خصوصیات مذکور تأثیر گذاشت. بنابراین یکی از راههای غیرمستقیم تعدیل اثرات سوء شوری، پایین نگهداشتن یا اجتناب از تراکم خاک می‌تواند باشد.