بررسی معنا و جایگاه «یاد و خاطره» در تفکّر شاعرانه حافظ

Abstract

یاد و خاطره، موضوع محوری تفکّر شاعرانه حافظ است و به همین‏جهت حائز بیشترین اهمیت در نظام اندیشه اوست. حافظ شاعری متفکّر است؛ به این معنا که شعر او متوجّه به پاسخ به اساسی‏ترین پرسش‏های آدمیان یعنی پرسش از اساس هستی، هدف آفرینش جهان و انسان، معنای زندگی و... است. حافظ، سرّ آفرینش را عشق و دوستی می‏داند که در واقعه‏ای ازلی به آفرینش جهان و انسان منجر شده است. انسان در این میان واجد هستی عاشقانه / رندانه است. زیرا برغم همه موجودات، درک و دریافتی از عشق دارد. حافظ به این جهت آدمی را دیوانه و خراب و مست می‏نامد. اما آدمی به دلیل همین درک و دریافت عاشقانه‏اش، دچار غربت و بیگانگی و در معرض خطر و در تهدید سیل فناست. حافظ شرط انسانی زیستن در جهانی آکنده از فراز و نشیب و درد و رنج را یادآوری خاطره آن واقعه ازلی سپردن بار امانت به انسان می‏داند.