اخلاق دینی در اندیشه استاد مطهری

Abstract

دیدگاه اخلاقی آقای مطهری حاصل تفسیر خاصی است که ایشان از متون دینی مرتبط با اخلاق دارد و نظریه بزرگواری روح را می‌توان مفهوم محوری این دیدگاه دانست. بر اساس این تفسیر توصیه‌های اخلاقی در آیات و احادیث نه با محوریت وعده بهشت یا وعید دوزخ، بلکه بیش از هرچیز حول محور کرامت و عزت نفس شکل گرفته است. ایشان میان بزرگی و بزرگواری روح تمایز قائل می‌شود و دستیابی به هر یک را در گرو داشتن همت بلند، تلاش بسیار و تحمل سختی‌ها می‌داند. روح‌هایی که در مسیرهای مختلف از قبیل علم‌خواهی، ثروت‌اندوزی و جاه‌طلبی، همت بلندی دارند و هرگز از کوشش باز نمی‌ایستند، روح‌های بزرگ‌اند و روح‌هایی که این همت بلند را در مسیر فضائل اخلاقی دارند و روح خود را چنان بزرگ می‌دارند که از ایشان، جز کار نیک صادر نمی‌شود و بدی‌ها را موجب دنائت و پستی می‌دانند، روح‌های بزرگوارند. از نظر ایشان همه فضائل اخلاقی مطرح در آیات واحادیث را می‌توان به بزرگواری روح تحویل کرد و همه رذائل مطرح شده را می‌توان به پستی و دنائت روح برگرداند. هدف دراین مقاله تأمل در فهم و تفسیر دینی آقای مطهری از اخلاق و تلاش در جهت ارائه تصویری نظام‌مند از آن است.