تحلیل فلسفی دیدگاه نیوبرگ در الهیات‌اعصاب(الگویی برای رابطه علم و دین)

Abstract

الهیات­اعصاب به­عنوان برنامه­ای تحقیقاتی، امکان جدیدی برای پیوند علم و دین مطرح می­سازد، به­گونه­ای که با حفظ اصالت و استقلال نسبی علم و دین، هیچ­یک به دیگری تقلیل نیابد. نیوبرگ که از شاخص­ترین چهره­های این حوزه است، درصدد تعیین تأثیرات مثبت باورها و مناسک دینی بر سلامت جسم و روان است. او تجربه عرفانی را منشاء تمان ادیان می­داند و با تلفیق پدیدارشناسی تجربه عرفانی و عصب­شناسی، می­خواهد رابطه هر مؤلفه از تجربه عرفانی را با مکانیسم­های مغز تعیین کند. نیوبرگ ادعا می­کند که الهیات­اعصاب می­تواند از طریق عصب­شناسی نشان دهد که چگونه مفاهیم الهیاتی و متافیزیکی شکل گرفته­اند. با تحلیل فلسفی دیدگاه نیوبرگ متوجه می­شویم که او برخلاف ادعای خود، دین را به علم تقلیل می­دهد و این امر موجب نقض غرض در الهیات­اعصاب می­شود. از سوی دیگر مشخص می­شود که وی با مفروض گرفتن تقابل سوژه- ابژه در گفتمان متافیزیکی قرار دارد.