تحلیل موانع اجتماعی - فرهنگی اجرای عدالت ترمیمی در استان اصفهان

Abstract

زمینه و هدف: اجرای مطلوب عدالت ترمیمی می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از تکرار جرم و افزایش امنیت اجتماعی داشته باشد. کارایی تدابیر پیش‌بینی شده عدالت ترمیمی نیازمند زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی است. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر شناسایی موانع اجتماعی، فرهنگی اجرای عدالت ترمیمی در استان اصفهان است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی می‌باشد. داده‌ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته با طیف پنجگانه لیکرد جمع‌آوری شده است. اعتبار تحقیق از نوع سازه و صوری و روایی هریک از مفاهیم مورد بررسی از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است. نمونه‌گیری با روش سهمیه‌ای متناسب با جامعه آماری ضابطان و مقامات قضایی دادسرا و دادگاه استان اصفهان و براساس فرمول کوکران، شامل 359 نفر می‌باشد. داده‌های پژوهش با استفاده از توزیع فراوانی، درصد نسبی و میانگین توصیف و پس از آزمون نرمالیته کولموگروف- اسمیرونف از طریق آزمون‌های ناپارامتریک (کراسکال والیس، همبستگی پیرسون) تحلیل شده است. یافته‌ها: براساس یافته‌های توصیفی، میانگین نگرش ضابطان، قضات دادسرا و قضات دادگاه به میزان اجرای عدالت ترمیمی در دامنه 1-5 به ترتیب 28/3 ، 94/2 و 75/2 می‌باشد. از طرفی میانگین موانع اجتماعی در بین آنها در دامنه 1-4، به ترتیب 10/3، 38/2 و 89/2 و میانگین موانع فرهنگی در بین آنها دردامنه 1-4، 63/2، 77/2 و 249/2 بوده است. به عبارتی با وجود نگرش متوسط نسبت به اجرای عدالت ترمیمی، موانع اجتماعی و فرهنگی اجرای آن در بین پاسخگویان تاحدی بیشتر از حد متوسط می‌باشد. همچنین براساس یافته‌های تحلیلی، قضات جوان‌تر دادسرا و ضابطان آگاه به آیین دادرسی کیفری، نگرش مثبت‌تری به اجرای عدالت ترمیمی دارند. نتیجه‌گیری: هرچه موانع اجتماعی و فرهنگی ضابطان بیشتر شود، نگرش آنان به اجرای عدالت ترمیمی منفی‌تر می‌شود. از نظر قضات دادگاه با افزایش موانع اجتماعی، اجرای عدالت ترمیمی کاهش می‌یابد و در نهایت کمبود آموزش‌های لازم به قضات دادسرا نگرش آنان به اجرای عدالت ترمیمی را منفی‌تر می‌کند.