بررسی سناریوهای تخصیص بهینه درآمد‌های نفتی در ایران با فرض وجود بیماری هلندی با رویکرد تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویا (DCGE)

Abstract

نحوه استفاده از عواید حاصل از منابع طبیعی، از جمله نفت، همواره مورد توجه سیاست‌مداران، متخصصان اقتصادی و سیاسی و نیز گروه‌های مختلف اجتماعی بوده است. این تحقیق، با فرض وجود بیماری هلندی در ایران، به بررسی مدیریت و تخصیص بهینه درآمد‌های نفتی پرداخته است. سناریوهای مختلف در خصوص تخصیص درآمد‌های نفتی با حضور صندوق توسعه ملی بررسی شده است. در سناریوی اول، فرض شده همه درآمد‌های نفتی در هر سال مصرف شوند. در سناریوی دوم، همه درآمد‌های نفتی در هر سال به صندوق توسعه ملی وارد شدند. در سناریوی سوم،تخصیص درآمد‌های نفتی به صندوق توسعه ملی، معادل ۵ درصد تولید ناخالص داخلی در نظر گرفته شده است و در سناریوی چهارم، ۱۰ درصد درآمد‌های نفتی در هر سال وارد صندوق توسعه ملی و مابقی صرف مخارج دولت شدند. نتایج تحقیق نشان داد طبق سناریوی اول، رشد اقتصادی افزایش یافته، بیماری هلندی شدت می‌یابد و خانوارها متضررترین افراد جامعه می‌شوند. در سناریوی دوم، شاهد اثرات رشد بسیار محدود خواهیم بود. سناریوی سوم منجر به بدتر شدن شرایط تجارت در کوتاه‌مدت می‌شود. در سناریوی چهارم اگرچه میزان تولید ناخالص داخلی کمتر از سناریوی اول است اما به نظر می‌رسد بهترین حالت برای رشد و انعطاف‌پذیری در بلندمدت باشد چرا که با وجود صندوق توسعه ملی، کشور حتی در زمانی که قیمت نفت پایین باشد انگیزه‌ای برای استفاده از درآمد‌های نفتی دارد.