بررسی سازگاری، پتانسیل عملکرد دانه و روابط بین صفات در ارقام و لاین‌های جو بهاره در استان آذربایجان‌غربی

Abstract

به‌منظور ارزیابی سازگاری و پتانسیل عملکرد دانه، فصل با 12 رقم و لاین جو بهاره، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 93 و 94 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی انتهای فصل مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تنش کم‌آبی ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت را به ترتیب 8.39، 2.10، 7.03، 46.63، 37.18، 42.79 و 5.71 درصد در مقایسه با شرایط آبیاری نرمال کاهش داد. در بین لاین­های موردمطالعه رقم جنوب، لاین M-88-2 و MD-88-15 در شرایط آبیاری نرمال به ترتیب با متوسط 4.42، 4.33 و 4.93 و در شرایط تنش کم‌آبی با 3.44، 3.75 و 3.66 تن در هکتار، بالاترین عملکرد دانه را تولید کردند.در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی، همبستگی عملکرد دانه با وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مثبت و معنی‌دار بود. بر اساس تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام در شرایط نرمال تعداد دانه در سنبله، وزن سنبله و تعداد سنبله در مترمربع (0.76=R2) و در شرایط تنش کم­ آبی صفات تعداد دانه، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه (0.60=R2) در توجیه تغییرات عملکرد دانه سهم داشتند. تجزیه خوشه­ای ارقام و لاین­های جو را در شرایط آبیاری نرمال به دو و در شرایط تنش کم‌آبی به سه گروه دسته‌بندی کرد. در این تحقیق تعداد دانه در سنبله به‌عنوان مؤثرترین صفت بر عملکرد دانه در هر دو شرایط و رقم جنوب، لاین M-88-2 و MD-88-15 به‌عنوان رقم و لاین‌های مناسب و قابل توصیه برای کشت در شرایط استان آذربایجان غربی شناسایی شدند.