کاربرد روش اصلاح موتاسیونی جهت ارزیابی لاین‌های موتانت برنج (Oryza sativa L.) متحمل به شوری

Abstract

اصلاح ارقام برنج مقاوم به شوری یکی از بهترین راه­ها برای بهره ­برداری از خاک­های شور است. استفاده از اصلاح موتاسیونی با ایجاد تنوع ژنتیکی فراوان می­تواند به انتخاب ارقام جدید برای بهبود برخی از صفات مهم اقتصادی کمک کند. بدین منظور بذور برنج رقم طارم محلی را تحت تیمار دو موتاژن شیمیایی اتیل متان سولفونات و تیمار ترکیبی متیل نیتروز اوره+سدیم آزید قرار داده و در نسل دوم بوته ­هایی که ازنظر صفات مهم اقتصادی مطلوب بودند انتخاب و در نسل سوم تحت استرس شوری قرار داده شدند. این آزمایش به­ منظور ارزیابی واکنش لاین های موتانت در برابر شوری در مرحله گیاهچه ­ای انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار، در محیط هیدروپونیک در سطوح شوری صفر و 12 دسی‌زیمنس بر متر اجرا شد. بنا بر نتایج به‌دست‌آمده، دو لاین موتانت حاصل از تیمار اتیل متان سولفانات با دارا بودن میزان زیست‌توده بالا و نسبت سدیم به پتاسیم کم به­ همراه رقم نونابوکرا در گروه متحمل قرار گرفتند. این گیاهان در مقایسه با طارم محلی (غیر موتاژن) در تنش شوری تحمل بالاتری داشتند. دو لاین حساس به شوری نیز تحت تیمار این موتاژن مشاهده شدند، درحالی‌که اکثر لاین­های موتانت حاصل از تیمار متیل نیتروز اوره+ سدیم آزید به تنش شوری حساسیت نشان دادند.