تأثیر غلظت‌های مختلف پاکلوبوترازول بر کاهش اثرات تنش یخ‌زدگی در دو توده کوشیا (Kochia scoparia)

Abstract

کاربرد برخی از مواد شیمیایی مانند تریازول‌ها می‌تواند در تخفیف تنش‌های محیطی ازجمله سرما مؤثر باشد. به همین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. غلظت‌های مختلف پاکلوبوترازول (0، 10، 20 میلی‌گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما در محیط ریشه روی گیاهچه‌های کوشیا تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل‌شده در معرض دماهای یخ‌زدگی (0، 3-، 6-، 9-، 12- و 16- درجه سانتی‌گراد) قرار گرفتند. قبل از اعمال دماهای یخ‌زدگی قند محلول برگ، پرولین، فنل کل، رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی و مهار فعالیت رادیکال DPPH(1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl) اندازه‌گیری شد. پس از اعمال دماهای یخ‌زدگی پایداری غشاء سلولی از طریق اندازه‌گیری نشت الکترولیت‌ها و درجه حرارت کشنده برای 50% نمونه‌ها بر اساس نشت الکترولیت‌ها (LT50el) تعیین شد. درصد بقاء و رشد مجدد گیاهان نیز سه هفته پس از بازیابی گیاهان در شرایط طبیعی تعیین شد. نتایج نشان داد که با کاهش دما تا 9- درجه سانتی‌گراد میزان نشت الکترولیت‌ها ثابت ماند و کاهش دما به 12- درجه سانتی‌گراد موجب افزایش شدید نشت الکترولیت‌ها گردید. همچنین درصد بقاء نیز تا دمای 9- درجه سانتی‌گراد تحت تأثیر قرار نگرفت ولی کاهش دما به 12- درجه سانتی‌گراد موجب کاهش معنی‌دار آن گردید. کاربرد پاکلوبوترازول باعث افزایش میزان کلروفیل a و b، مهار فعالیت رادیکال DPPH و درصد بقاء شد ولی میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول، فنل کل و میزان نشت الکترولیت‌ها را کاهش داد. برهمکنش دما و توده بر مجموع رنگ‌دانه‌ها حاکی از افزایش آن‌ها در توده بروجرد در غلظت 20 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول بود و میزان پرولین و کربوهیدرات‌ها در توده سبزوار و عدم کاربرد پاکلوبوترازول به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارها بود. درمجموع کاربرد غلظت‌های 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول در شرایط یخ‌زدگی از کاهش شدید درصد بقاء ممانعت کرد.