اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر روی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم (Triticum aestivum L.) در شرایط اقلیمی رامین

Abstract

امروزه با افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به غذا و محدودیت منابع آب، افزایش عملکرد گیاهان زراعی در واحد حجم آب مصرفی اهمیت به‌سزایی دارد. محدودیت منابع آب با هدف افزایش تولید محصولات زراعی، اهمیت دستیابی به ارقام متحمل به شرایط محیطی دشوار با راندمان مصرف آب بالا را آشکار می‌سازد. در این راستا یک مطالعه مزرعه‌ای در خصوص اثر سطوح مختلف آبیاری بر روی عملکرد و اجزای عملکرد رقم‌های مختلف گندم طی سال‌های 90-89 در منطقه تحقیقاتی زراعی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل 3 رقم گندم (چمران، افلاک و وریناک) و پنج سطح آبیاری I1 (آبیاری در مرحله 2برگی)، I2 (آبیاری در مراحل 2برگی + پنجه‌زنی)، I3 (آبیاری در مراحل 2برگی + پنجه‌زنی + آبستنی)، I4 (آبیاری در مراحل 2برگی + پنجه‌زنی + آبستنی + گل‌انگیزی) و I5 (آبیاری در مراحل 2برگی + پنجه‌زنی+ آبستنی + گل‌انگیزی + شیری شدن دانه‌ها) بودند. رقم چمران به‌طور معنی­داری بیشترین عملکرد دانه (4822/5 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با رقم افلاک و وریناک داشت. بعلاوه در بررسی کلیه سطوح آبیاری، نتایج نشان داد که رقم چمران بیشترین عملکرد دانه را در مقایسه با دو رقم دیگر به خود اختصاص داد. در بین سطوح مختلف آبیاری بیشترین و کمترین عملکرد به ترتیب در تیمار I5 وI2به دست آمد.به طور کلیدر این آزمایش مشاهده گردید که تنش رطوبتی خاک، عملکرد دانه گندم را از طریق کاهش وزن هزار دانه، تعداد پنجه در مترمربع و تعداد سنبلچه در سنبله در مترمربع کاهش می‌دهد.بنابراین، عملکرد گندم در شرایط کمبود آب در هرکدام از مراحل بحرانی رشد که اتفاق بیافتد کاهش عملکرد را به دنبال خواهد داشت.