مداخله کیفری در حوزه خانواده از منظر مبانی جرم انگاری

Abstract

علی­رغم دیدگاه­ مخالفان، امروزه دیدگاه پذیرش مداخله کیفری در حوزه خانواده در عرصه قانون­گذاری اجرایی شده است. با این­حال، موافقان مداخله کیفری نیز معتقدند اختیار دولت در مداخله محدود است و باید از کیفر به­عنوان آخرین راهکار استفاده شود. مداخله کیفری که از رهگذر جرم­انگاری صورت می­گیرد، موجب تحدید آزادی شهروندان می­شود؛ فلذا، خلاف اصل بوده، اجرای آن نیازمند توجیه است. در این راستا اصول و مبانی چهارگانه آسیب، پدرسالاری قانونی، اخلاق­گرایی و کمال­گرایی، جهت توجیه جرم­انگاری مطرح شده است. جست­وجو در قوانین کیفری حوزه خانواده در ایران نشان می­دهد ردپای این مبانی را در برخی جرم­انگاری­ها می­توان مشاهده کرد. به طور خاص اصل آسیب آثار بیشتری نسبت به سایر مبانی بر قوانین کیفری می‏گذارد و بسیاری از جرم­انگاری­های حوزه خانواده متأثر از این اصل است. این مقاله تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، ضمن بیان مبانی جرم­انگاری، مصادیق مداخلات کیفری در حوزه خانواده در ایران را بررسی و تحلیل کند. از این­رو، پس از بیان مقدمه­ای در خصوص لزوم یا عدم لزوم مداخله کیفری، مبانی جرم­انگاری بیان می‏شود و مصادیق جرم­انگاری­هایی که ذیل هر مبنا قرار می­گیرد، مطرح می‏گردد.