کاربرد نمادین نام ها و باورهای آیینی - اسطوره‌ای در شعر سیاوش کسرایی

Abstract

با این­که ادبیات معاصر ایران، پا­به­پای تحولات اجتماعی به پیش رفته و مضمون بارز آن، پیش­آمدهای اجتماعی و سیاسی است؛ اما عده­ای از شاعران هم­عصر ما، باوجود هم­گامی با پدیده­های جامعه از میراث گران­سنگ پیشینیان، غافل نمانده­اند و در شعر خویش به گونه­های مختلف از آن بهره برده­اند. سیاوش کسرایی یکی از سخن­سرایان معاصر ماست که به ادبیات سنتی ایران، به ویژه شاهنامه­ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، نظر داشته و همواره با دیدی احترام آمیز و درخور ستایش به این اثر جاودانه نگریسته و به آن، دل­بستگی خاصی داشته است. کسرایی در شعر خود به شکل بارزی از شخصیت­های اسطوره­ای و حماسی، استفاده کرده و در بیشتر موارد با توجه به پیشینه­ی داستان، به صورت نمادین، آن را جلوه­گر ساخته است. وی در چند اثر به بازآفرینی اسطوره­های کهن پرداخته که مهم­ترین آن منظومه ی "مهره­ی سرخ" است. این پژوهش، بازتاب نمادین شخصیت­های اسطوره­ای را در مجموعه­ی اشعار سیاوش کسرایی مورد بررسی قرار داده و می­خواهد به این پرسش­ها پاسخ بدهد که هدف کسرایی از بازآفرینی اسطوره­ها چه بوده است و دیگر این­که کدام یک از شخصیت­های حماسی در شعر وی، نمود بیشتری داشته و نماد و نماینده­ی چه کسانی است. نتیجه این­که: کسرایی با هدف بیان عقاید و مرام­های خود، به بازآفرینی اسطوره­های ملی پرداخته است. وی از میان همه­ی شخصیت­های اسطوره­ای، به "سیاوش" و "سهراب" توجه ویژه­ای داشته است و آنان را به صورت نمادی برای جوانان مبارز و رزمنده در نظر گرفته است.