بررسی نقش رویدادهای اجتماعی در انتخاب درونمایه‌های شعر قیصر امین پور

Abstract

شعر امروز با زمان­شناسی نیما یوشیج، دگرگونی در شکل و درون­مایه را آزمود. نیما شاعر امروز را با جامعه آشنا ساخت و خود جامعه­گراترین شاعر روزگار خود شد. پس از نیما، نوآوری­های شاگردان او در دهه­های 30 و 40 جلا و جلوه­ای تازه به این شعر بخشید. اوج­گیری خیزش همـگانی ایرانیان در دهه­ی پنجاه، پدیدآمدن ادبیات تازه­ای را در پی داشت. انقلاب بزرگترین تحول اجتماعی ممکن هر ملتی است و انقلاب اسلامی ایران با توجه به پشتوانه­ی عظیم مردمی خود، چشم­اندازی روشن برای پدیدآوردندگانش را نوید می­داد. شاعران به عنوان پیشروترین اعضای نهاد اجتماعی همواره در فراز و فرودهای اجتماعی نقشی ویژه بر عهده دارند. از این روی می­توان در متن آفرینش­های هنری شاعران، سلسله رویدادهای اجتماعی عصر شاعر را کشف، استخراج و تحلیل نمود. در این پژوهش تحلیلی – توصیفی، سه دوره­ی انقلاب، جنگ، ادوار پس از جنگ را در پنج دفتر شعر «در کوچه­ی آفتاب»، «تنفس صبح»، «آینه­های ناگهان»، «گل­­ها همه آفتابگردانند» و «دستور زبان عشق» مورد ارزیابی قرار داده­ایم. مهمترین دستاورد و نتیجه­ی این پژوهش، توجه تمام شاعر به رویدادهای اجتماعی روزگار خویش بوده است که همین موضوع زمینه­های تحول و تغییر اندیشه­ی شاعر را ممکن می­سازد.