مقایسۀ اثربخشی زوج‌درمانی هیجان‌مدار، شناختی- رفتاری و شناختی- رفتاری- هیجانی بر سیر تغییر رضایت‌مندی زناشویی زوجین و افسردگی زنان

Abstract

هدف: طبق مدل افسردگی زناشویی بیچ، افسردگی زنان تا حد زیادی ناشی از نارضایتی زناشویی آنان است و به همین دلیل او زوج درمانی را برای بهبود افسردگی زنان مؤثر می‌داند. بنابراین هدف این مطالعه مقایسه‌ی اثربخشی زوج درمانی هیجان‌مدار، شناختی-رفتاری، و شناختی-رفتاری-هیجانی بر رضایت‌مندی زناشویی زوجین و افسردگی زنان است. روش: این مطالعه نیمه‌تجربی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری و روش آماری آن تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر دوگانه بود. نمونه‌ی مورد نظر از میان زوج‌هایی انتخاب شد که به مراکز مشاوره‌ی شهر همدان مراجعه کرده و تشخیص همزمان افسردگی زن و نارضایتی زناشویی گرفته بودند. 67 زوج واجد شرایط شرکت در این مطالعه بودند که از میان آنها 45 زوج انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه زوج‌درمانی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه‌های جمعیت‌شناختی، افسردگی بک، و رضایت‌مندی زناشویی انریچ بود. به منظور ثبت سیر تغییرات نمره‌های افسردگی و رضایت‌مندی زناشویی، زوجین پرسشنامه‌ها را در مرحله‌ی پیش‌آزمون، جلسه‌ی ششم، یازدهم، پانزدهم (پس‌آزمون)، یک ماه بعد (پیگیری اول) و سه ماه بعد (پیگیری دوم) کامل کردند. یافته‌ ها: نتایج تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر دوگانه نشان داد که هر سه زوج درمانی در افزایش رضایت‌مندی زناشویی و کاهش نمرات افسردگی مؤثرند. زوج درمانی هیجان‌مدار تنها در نمرات پیگیری افسردگی و رضایت‌مندی زناشویی مؤثرتر از زوج‌درمانی شناختی-رفتاری بود. زوج‌درمانی شناختی-رفتاری-هیجانی هم در طول درمان و هم در نمرات پیگیری رضایت‌مندی زناشویی و افسردگی مؤثرتر از دو روش دیگر بود. نتیجه ‌گیری: زوج‌درمانی شناختی- رفتاری- هیجانی با هدف قرار دادن سه بعد اصلی شناخت، رفتار و هیجان، به اصلاح الگوی تعاملی زوجین می‌پردازد، درحالی که در زوج‌درمانی شناختی-رفتاری به هیجان کمتر توجه شده و در زوج درمانی هیجان‌مدار، به باور و شناخت‌ها کمتر پرداخته می‌شود، لذا این روش به طور ماندگارتری موجب افزایش رضایت‌مندی زناشویی زوجین و کاهش افسردگی زنان شده است.