سوگند قضایی غیرمسلمان در فقه امامیه و اهل‌سنت

Abstract

براساس شرع اسلام، سوگند به خداوند متعال، یکی از راههای اثبات یا اسقاط دعواست. یکی از مسائل مطرح و مورد بحث در باب سوگند قضایی، سوگند شخص غیرمسلمان است، که در ادای سوگند توسط غیرمسلمان، چگونگی و تغلیظ آن، دیدگاههای مختلفی ابراز گردیده است. پژوهش حاضر به روش کیفی به بررسی مبانی قرآنی و روایی سوگند قضایی غیرمسلمان، در فقه امامیه و اهل­‌سنت پرداخته است. در فقه امامیه و اهل­‌سنت، طبق قول مشهور سوگند قضایی اهل­‌کتاب و غیر اهل­‌کتاب مطلقاً پذیرفته شده است، لکن با بررسی ادله قرآنی و روایی، باید قائل به تفصیل شده و سوگند اثباتی و اسقاطی اهل­‌کتاب، سوگند اسقاطی غیرکتابی (در مقام مدعی­‌علیه)، سوگند اثباتی غیرکتابی معتقد به خداوند (مدعی) را پذیرفت. لکن سوگند اثباتی غیرکتابی منکر خداوند را نباید پذیرفت. هم‌­چنین براساس نظر مشهور فقیهان امامیه و اتفاق­‌نظر فقهای اهل­‌سنت، سوگند کفار (اهل­‌کتاب و غیراهل­‌کتاب) تنها باید به خداوند متعال یا اسماء خاصه او باشد و در نهایت جمهور فقهای امامیه و مشهور فقهای اهل­‌سنت، تغلیظ سوگند کافر را واجب نمی­‌دانند.