بررسی مفهوم ساختار اجتماعی در اندیشه اندیشمندان علوم اجتماعی

Abstract

از مفاهیم اساسی در علو اجتماعی مفهوم ساختار اجتماعی می‎باشد، به نحوی که همه اندیشمندان چه کنش گرا و چه ساختارگرا به آن پرداخته‎اند و از آن سخن گفته‎اند. در تقسیمی که برای ساختار اجتماعی می‎تواند انجام گیرد ساختارها یا نهادی‎اند، یا رابطه‎ای و یا جسمیت یافته، نمونه روشن ساختار‎های نهادی را می‎توان در اندیشه پاسونز یافت. پارسونز که نظریه خود را با کنش بنیادین آغاز می‎کند در نهایت به نظامها ختم می‎شود. ساختار اجتماعی نزد پارسونز نظام الگومندی از روابط اجتماعی کنش گران است. این الگوها همان نهادهای اجتماعی هستند. در واقع می‎توان گفت ستون فقرات ساختارها نزد او نهادهای اجتماعی‎اند. ساختارهای رابطه‎ای در اندیشه زیمل و رادکلیف براون بررسی می‎شود. زیمل وجود مادی برای جامعه را منکر بود و حقیقت جامعه را همان روابط پویای بین افراد می‎دانست و در نظریه‎ی اش از آن با صورت‎های اجتماعی یاد می‎کند. رادکیلف براون هم ساختار را نوعی نظم در اجزاء و عناصر جامعه می‎داند. برخی نیز ساختار رابطه‎ای را دارای لایه‎های زیرینی می‎دانند. آلتوسر و هابرماس از این دسته‎اند. آن‎ها وقتی از ساختار سخن می‎گویند بیش تر به لایه‎ی زیرین جامعه که لایه‎های رویی را تحت تاثیر قرار می‎دهد سخن می‎گویند. و در نهایت نوبت به ساختار جسمیت یافته می‎رسد که نماینده‎ی این گروه گیدنز می‎باشد. او بر قالب خصلت‎های جسمانی کنش، که موجب کنش‎های اجتماعی می‎شود و به نحوی هنجارین سازمان یافته‎اند تاکید دارد.