بررسی وضعیت تخلفات ساختمانی و علل و انگیزه‌های وقوع آن در شهر شیراز

Abstract

<strong>تخلف به معنای هرگونه سرپیچی از قوانین، دستورالعمل‌ها و ضوابط شهرسازی و ساختمانی است. به‌رغم مجازات‌هایی که در مادۀ 100 قانون شهرداری ایران برای چنین تخلفاتی درنظر گرفته شده‌است؛ با رونق ساخت‌و‌سازها و رواج فروش تراکم و ضابطه در شهرها، تخلفات ساختمانی شدت یافته‌است. با</strong> <strong>توجه</strong> <strong>به</strong> <strong>حجم</strong> <strong>زیاد</strong> <strong>تخلفات</strong> <strong>ساختمانی</strong> <strong>که</strong> <strong>در</strong> <strong>شهرهای</strong> <strong>کشورمان</strong> <strong>رخ</strong> <strong>می‌دهد</strong> <strong>و آسیب‌های ناشی از</strong> <strong>این‌گونه</strong> <strong>تخلفات</strong> <strong>بر</strong> <strong>کالبد</strong> <strong>شهرها،</strong> <strong>ضرورت</strong> <strong>پرداختن</strong> <strong>به</strong> <strong>این</strong> <strong>مسأله و علل و انگیزه‌های وقوع آن،</strong> <strong>امری</strong> <strong>ضروری</strong> <strong>به‌نظر</strong> <strong>می‌رسد؛ ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت تخلفات ساختمانی در سطح مناطق شهری شیراز و علل و انگیزه‌های وقوع آن است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و علّی است که با استفاده از مطالعۀ کتابخانه‌ای-اسنادی و میدانی انجام گرفته‌است. تعداد و نوع تخلفات ساختمانی از پرونده‌های دبیرخانۀ کمیسیون مادۀ 100 استخراج شده‌است. یافته‌های به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‌دهد، در مناطقی از شهر شیراز که شاهد رونق بازار زمین و مسکن هستیم (مناطق 1 و 6)، به‌دلیل سود ناشی از تخلفات برای مالکان و ساخت‌و‌سازگران خصوصی و شهرداری، تخلفات مازاد تراکم و تغییر کاربری بالا بوده‌است. از طرفی در مناطقی که وضعیت اقتصادی-اجتماعی مناسبی نداشته و معمولاً سود ناشی از تخلف از جریمۀ شهرداری پایین‌تر یا برابر است، تخلفات این دسته پایین است؛ در عوض، تخلفات مربوط به احداث غیرمجاز، اضافۀ پیش‌آمدگی و حذف پارکینگ را در این مناطق (منطقۀ 7، 9، 10 و 11) شاهد هستیم. بر این اساس می‌توان گفت، نظارت دقیق شهرداری‌ها بر ساخت‌و‌سازها، ارتقاء سطح آگاهی شهروندان و توجه بیشتر به اقشار ضعیف جامعه در سیاست‌گذاری‌های شهری می‌تواند تا اندازۀ زیادی در کاهش تخلفات ساختمانی مؤثر باشد.</strong>