تحلیل فضایی میزان تناسب محیطی شهر شیراز با استفاده از روش مناسبت محیطی

Abstract

<strong>در دهه‌های اخیر، رشد و گسترش شهرها به‌صورتِ بی‌رویه و شتابان صورت گرفته است</strong><strong>.</strong><strong> این رشد بی‌رویه، پیامدهایی نظیر نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به‌سمتِ پهنه‌های آسیب‌پذیر (نظیر حوضه‌های سیلابی، مناطق مخاطره‌آمیز از‌جهتِ لرزه‌خیزی و نیز شیب‌های نامناسب) داشته است که باعث به‌هم‌خوردن تعادل و پایداری اکولوژیکی شهر‌ها شده است. در این ارتباط، شهر شیراز به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای کشور شاهدی بر این مدعاست که رشد کالبدی آن بدون برنامه‌ریزی و ملاحظات زیست‌محیطی، سبب گسترش به‌سوی پهنه‌های آسیب‌پذیر از‌منظرِ مخاطرات محیطی و اکولوژیکی شده است. در‌واقع در رشد و گسترش فضایی شهر شیراز، تناسب محیطی یا هماهنگی با شرایط و بسترهای محیط زیستی و اکولوژیکی رعایت نشده است؛ آنچه که کمّ و کیف آن نیازمند ارزیابی علمی است. لذا، برای ارزیابی میزان تناسب محیطی شهر شیراز در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، از فنون تحلیل مناسبت محیطی استفاده شد. در ادامه با توجه به ساختار اطلاعات موجود و قابلیت به‌کارگیری آن در سیستم‌های رایانه‌ای، از میان فنون تحلیل مناسبت محیطی، فن ترکیب خطی انتخاب شد. سپس معیارهای توپوگرافیک و اکولوژیک شاملِ شیب، ارتفاع، پهنه‌بندی خطر زلزله و اراضی کشاورزی و باغی انتخاب شد و بر‌اساس فن ترکیب خطی رتبه‌بندی شدند. سپس این معیارها با توجه به اهمیت‌شان ترکیب شدند و نقشۀ نهایی میزان تناسب محیطی به‌دست آمد. نتایج نشان داد که از کل مساحت شهر، 6/38 درصد را پهنه‌های نامناسب،‌ 5/38 درصد پهنه‌های کمتر مناسب و تنها 8/22 درصد را پهنه‌های مناسب تشکیل می‌دهد. وضعیتی که میزان تناسب محیطی پایین شهر شیراز را نشان می‌دهد.</strong>