بررسی تأثیر گسترش مناطق شهری بر کمّیت و کیفیت آب رودخانۀ بالوخلوچای اردبیل

Abstract

<strong>تغییر کاربری اراضی غیر شهری به اراضی شهری و ورود پساب‌های خام شهری و روستایی به داخل رودخانه‌ها به‌ویژه در مناطقی که رودخانه از میان شهرها می‌گذرد، کیفیت آب را به‌شدت کاهش داده و کمّیت آن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و در مواردی می‌تواند شیوع بیماری‌ها و یا کاهش کیفیت محصولات کشاورزی را به همراه داشته باشد؛ بنابراین، باتوجه به اهمیت این تغییرات در مدیریت منابع آب سطحی و تأثیر شهرسازی بر هردو پارامتر مذکور، به‌ویژه در رودخانه‌های شهری؛ هدف اصلی این پژوهش، بررسی تغییرات زمانی و مکانی کمّیت و کیفیت رواناب رودخانۀ بالوخلوچای و تأثیر توسعۀ شهری اردبیل بر آن است. نتایج طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای لندست منطقه به روش نظارت‌شده با الگوریتم بیشترین شباهت در محیط نرم‌افزار </strong><strong>ENVI</strong><strong> نشان داد که مساحت منطقۀ شهری در طول 15 سال اخیر 1568 هکتار افزایش داشته است. همچنین، نتایج تحلیل داده‌های دبی روزانه و پارامتر‌های کیفیت آب ماهانه ثبت شده در ایستگاه‌های هیدرومتری ورودی جریان (پل الماس) و خروجی جریان (گیلانده) نشان داد که شیب کاهشی دبی متوسط روزانه در خروجی کمتر از ورودی و شیب کاهشی کیفیت آب در خروجی بیشتر از ورودی است. این می‌تواند ناشی از افزایش تولید و تخلیۀ رواناب‌های سطحی آلوده آلودۀ شهری به رودخانه در اثر افزایش سطوح نفوذناپذیر شهری و تولید آلاینده‌ها باشد.</strong>