ارائۀ الگوی بهینۀ فضای سبز شهری با توجه به شاخص‌های توسعۀ پایدار شهری مورد شناسی: منطقۀ 8 شهرداری تبریز

Abstract

مفهوم توسعۀ پایدار مبتنی بر ایجاد تعادل در محیط است و شهرها به لحاظ مکانی مهم‌ترین نقطۀ تلاقی انسان و محیط است. لذا توجه به شیوۀ زیست شهری و برنامه‌ریزی در راستای برقراری تعادل زیست‌محیطی در شهرها از ضروریات توسعۀ پایدار شهری است. در بین مناطق دهگانه کلانشهر تبریز، محدودۀ منطقۀ 8 به جهت تاریخی، فرهنگی، میراثی و گردشگری بودن، یکی از مناطق شهری استراتژیک و مهم به شمار می‌رود. موقعیت این منطقه به عنوان بافت مرکزی تبریز اهمیت گسترش فضاهای سبز و پارک‌های شهری را دوچندان کرده است. تحقیق حاضر از نوع تحلیلی-توصیفی است که با ماهیت کاربردی ارائه شده است. در این پژوهش تلاش شده است تا با استفادۀ تلفیقی از قابلیت‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تاپسیس و با توجه به شاخص‌های توسعۀ پایدار شهری، الگوی مناسب از چیدمان مکانی-فضایی فضای سبز شهری در محدودۀ مورد مطالعه ارائه گردد. در این پژوهش پس از انتخاب معیارهای مؤثر و وزن‌دهی به معیارها، با تلفیق این معیارها با روش تاپسیس که از مدل‌های جبرانی سیستم‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره است، به انتخاب مکان‌های بهینه برای کاربری فضای سبز در منطقۀ 8 شهرداری تبریز اقدام شد. با توجه به نقشۀ خروجی مدل تاپسیس و مقایسۀ آن با نقشۀ کاربری اراضی محدودۀ مورد مطالعه، مشخص شد که زمین‌های مناسب برای ایجاد فضای سبز تناسب زیادی با کاربری اراضی دارند. در ادامه با توجه به آلودگی بالای هوا و صوت در محدودۀ مورد مطالعه به لحاظ موقعیت مرکزی و مهم آن در سطح شهر، اقدام به معرفی گونه‌های بومی مناسب برای آلودگی هوا و صوت شده است. استفاده از گونه‌‌های گیاهی بومی و برنامه‌ریزی صحیح فضای سبز شهری باعث تنوع و زیبایی و ارتقای اکولوژیکی محیط خواهد شد و درنهایت پایداری زیست‌محیطی شهرها را به همراه خواهد داشت؛ بنابراین، برنامه‌ریزی در جهت ایجاد یک فضای سبز پایدار در این منطقه با هدف رسیدن به محیط زیست شهری پایدار امری ضروری است و این برنامه‌ریزی باید به سمت و سویی سوق داده شود که پایداری و کاهش هزینه را به دنبال داشته باشد.