تحلیل شاخص‌های خلاقیت شهری در نظام سکونتگاهی استان مازندران

Abstract

با ظهور عصر جهانی در قالب شبکه‌ها و جریان سرمایه، کالا و خدماتو همچنین با تمرکز عصر پساصنعت بر تولید دانش و اطلاعات، نقش شهرها بسیار مهم، مؤثر و حیاتی است و به همین دلیل در عصر فراصنعت برخلاف عصر صنعت که صنایع، محرک اصلی توسعه هستند؛ شهر خود بستر توسعه و ایجاد عصر پساصنعت گردید. در این بین هر شهری که بستر مناسبی را برای تولید دانش، حفظ و ترویج سنت‌ها، حضور نهادها، هویت محلی و شهری، صنایع خلاق، اقتصاد خلاق و افراد خلاق مهیا سازد، مطمئناً در توسعۀ همه جانبه گام موفق‌تری بر می‌دارد. ظهور ایدۀ «شهر خلاق» از اواخر دهه 1980 که تلاشی برای بازسازی شهر در سطح جهانی بود، بر این متن استوار است که همیشه بیشتر از پتانسیلی که در یک مکان وجود دارد و یا ما فکر می‌کنیم، می‌توان از آن استفاده کرد. این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت شهرهای مراکز شهرستان‌های مازندران بر اساس شاخص‌های شهر خلاق انجام شده است. روش بررسی این پژوهش مبتنی بر رویکرد توصیفی‏ـ تحلیلی بوده و جهت جمع‏آوری اطلاعات مورد نیاز، از روش کتابخانه‏ای استفاده شد. در این تحقیق ضمن شناسایی مهمترین شاخص‌های شهر خلاق، با استفاده از مدل تحلیل خوشه‌ای فازی (الگوریتم C-Means) اقدام به خوشه‌بندی شهرهای استان شد و در ادامه با استفاده از تکنیک‏ ویکور، رتبه‏بندی این شهرها صورت گرفت تا میزان توسعه‌یافتگی شهرها بر اساس خلاقیت مورد بررسی قرار بگیرد. نتایج حاصله نشان داد که هرچند قرارگیری شهرها در خوشه‌‌های متفاوت، رابطۀ معنی‌داری با توزیع و پراکندگی آنها در سطح استان ندارد، اما تمرکز اصلی شهرهای استان به لحاظ توسعه‌یافتگی از منظر شاخص‌‌های شهر خلاق، بر شهرهای مرکزی استان است. همچنین این مطالعات نشان داد که شهر ساری (مرکز استان) و شهر بابل، علاوه بر قرارگیری در یک خوشه (با میزان تعلق 932/0 و 835/0)، به لحاظ توسعه‌یافتگی نیز در جایگاه نخست و شهرهای گلوگاه، عباس‌آباد و سورک در رتبه‌های آخر قرار دارند.