ارزیابی میزان تاب‌آوری محلۀ شهری در مواجهه با مخاطرات طبیعی مورد پژوهی: محلۀ آب و برق مشهد

Abstract

امروزه جوامع در تلاش برای دستیابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن‌ها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه یا عادی) فراهم سازد. ازاین‌رو در سال‌های اخیر نهادهای فعال درزمینه کاهش سوانح، بیشتر فعالیت‌های خود را بر دستیابی به جامعه‌ی تاب آور در برابر سوانح متمرکز ساخته‌اند. لذا تاب آور نمودن جوامع شهری به‌ویژه محلات نابسامان دارای اهمیت خاصی است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی و سنجش میزان تاب‌آوری محله آب و برق مشهد با در نظر گرفتن مخاطرات طبیعی در محله آب و برق مشهد است تا با شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر این موضوع میزان تاب‌آوری و میزان توانایی جامعه در پاسخگویی به بحران‌ها بالا ببرد. این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت از روش پیمایشی استفاده‌شده است و همچنین ازنظر متغیرهای تحقیق کمی است. جامعه آماری با توجه به جمعیت 41852 نفری محله آب و برق مشهد، با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه‌ها 380 نفر محاسبه‌شده است. به‌منظور ارزیابی میزان اثرگذاری هر یک از شاخص‌های تحقیق بر میزان تاب‌آوری در محدوده موردمطالعه، از آزمون آماری تحلیل عاملی تأییدی با نرم‌افزار لیزرل استفاده شد<br />نتایج پژوهش حکایت از آن دارد، از میان شاخص‌های موردمطالعه بیشترین تأثیر مربوط به شاخص های میزان توجه دولت به بازسازی شهرها بعد از وقوع حوادث در تاب‌آوری محله، منابع تخصیص یافته با رویکرد کاهش خطرپذیری بلایا و وجود امنیت در محله آب و برق است. همچنین در خصوص آسیب‌پذیری، شاخص آموزش مرتبط با کاهش خطرپذیری و شناخت آسیب‌های طبیعی در مدارس بسیار دارای اهمیت است، از سویی دیگر، کیفیت و قدمت ساختمان‌های محل سکونت در شرایط بسیار نامناسب ارزیابی‌شده است. به‌طورکلی با توجه به نتایج پژوهش محله آب و برق ازلحاظ معیارهای تاب‌آوری در وضعیت نامناسبی قرار دارد که می‌توان با تاب آور نمودن بافت محله، باعث کاهش اثر بحران و حفظ آن شد.