مدل‌سازی معادلۀ ساختاری تأثیر وضعیت کشاورزی در سیستم بهره‌برداری مشاع قبل و بعد از خشکسالی بر ماندگاری جمعیت روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان فسا)

Abstract

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر وضعیت کشاورزی در سیستم بهره‌برداری مشاع قبل و بعد از خشکسالی بر ماندگاری جمعیت روستایی درشهرستان فسا می‌باشد. چراکه بارزترین اثرات اقتصادی خشکسالی را می‌توان در خسارت به تولید کشاورزی ملاحظه کرد. به تبع این اثرات مستقیم خشکسالی، مشکلاتی در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی نیز روی می‌دهد که مهاجرت‌های روستاشهری از جمله آن‌هاست. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و براساس مطالعات پیمایشی و کتابخانه‌ای اطلاعات لازم جمع‌آوری گردیده است. جامعه‌ی آماری همه‌ی تعاونی‌های موجود در روستاهای شهرستان فسا می‌باشد، که تعداد آن‌ها 248 تعاونی است که به‌صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدلسازی معادله ساختاری با استفاده زا نرم-افزار ایموس استفاده شده است. بر طبق ضرایب رگرسیونی بدست آمده تاثیر وضعیت کشاورزی در تعاونی‌های مشاع قبل از خشکسالی بر متغیر حفظ جمعیت و کاهش مهاجرت 487/0 و بر بازگشت مهاجران روستایی از شهرها 255/0 است که هر دو در سطح خطای کمتر 05/0 تاثیر مثبت و معنادار را نشان می‌دهند. که نشان‌دهنده تاثیر مستقیم و مثبت وضعیت کشاورزی بر ماندگاری جمعیت است. ولی بعد از خشکسالی ضرایب بتا در مدل برای تاثیر وضعیت کشاورزی در تعاونی‌ها بر این دو متغیر با مقادیر 360/0- و 28/0- در سطح معناداری کمتر از 05/0 تاثیر معکوس و معنادار را نشان می‌دهند که بیانگر رکود وضعیت کشاورزی در تعاونی‌های مشاع و تاثیر منفی آن‌ها بر مهاجرت است. با توجه به این نتایج می‌توان گفت خشکسالی منجر به رکود کشاورزی شده که این مسئله بر مهاجرت روستاشهری تاثیر دارد و ان را افزایش می‌دهد.