دستیابی به ¬¬توسعه¬ی پایدار روستا با تأکید بر نقش محوری رسانه¬های جمعی مطالعه¬ی موردی : روستاهای استان قزوین

Abstract

توانایی­های انسان از طریق دانایی حاصل می­شود و برای کسب آن می­بایست سرمایه­گذاری کرد. به همین دلیل بسیاری از صاحب­نظران در امر توسعه­ی روستایی معتقدند: «توانمند نمودن روستاییان، بنیان توسعه روستایی است و روستاییان مجریان اصلی طرح­های توسعه دراین بخش می­باشند و لازمست تا در تمامی مراحل آن مشارکت داشته باشند». وجود مشارکتی فعال و آگاه مستلزم کسب آگاهی­های لازم در این زمینه می­باشد. اگرچه، نهادهای آموزشی به­صورت رسمی و غیررسمی از دیرباز فعالیت­های گسترده­ای را دراین خصوص آغاز کرده­اند، اما در این میان رسانه­های جمعی، با برد بسیار وسیع و کارکردهای متنوع آموزشی، خبری و تفریحی، می­تواند نقش بسیار مؤثر و سازنده­تری درآگاه­سازی، آموزش دادن و بسیج همگانی روستاییان جهت مشارکت همه­جانبه در انجام طرح­های توسعه روستایی داشته باشند. به­کارگیری رسانه­ها در افزایش آگاهی روستاییان در ایران از جدیدترین رویکردهای مباحث جغرافیایی است که لازم است بدان توجه ویژه نمود. این مقاله تلاش دارد با مطالعه­ی روستاهای استان قزوین، میزان تأثیرگذاری رسانه­های جمعی را در افزایش آگاهی روستاییان (درابعاد اقتصادی) مورد بررسی قرار دهد. مطالعه­ی فوق بر پایه روش پیمایشی و تکمیل بیش از 498 پرسشنامه و مصاحبه با روستاییان ساکن در روستاهای استان شکل گرفته است. نتایج حاصله نشان می­دهد که کارکرد وسایل ارتباط جمعی در افزایش آگاهی اقتصادی روستاییان در روستاهای استان قزوین علیرغم برخورداری از زیرساخت‌های نسبتاً مناسب ارتباطی و دسترسی نسبی به رسانه­ها، در حاشیه قرار دارد و مرکزیت با ارتباطات میان فردی و گروهی و به­صورت شفاهی است. هر چند که بر اساس یافته­های به­دست آمده، این مسأله نمی­تواند تعجب­آور باشد. چراکه اولاً روستاییان در تهیه و تولید برنامه­ها و محتوای آنها هیچ نقشی ندارند و ثانیاً کارشناسان مربوطه، غالباً بدون توجه به نیاز روستاییان و عدم شناخت کافی از ویژگی­های محیط روستایی به تولید برنامه می­پردازند. که اکثراً برای روستاییان نامأنوس و غیرقابل استفاده می­باشد. به همین خاطر روستاییان به منظور کسب آگاهی از انواع شیوه­های جدید تولید و بهره­برداری از زمین، بازار و... از تعاملات فردی و ارتباط با مروجین بیشترین استفاده را می­برند.