ارزیابی کمی و تعیین رابطه‌ی بین وقوع و شدت بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا در استان مازندران

Abstract

پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه از بیماری‌های مهم کلزا در دنیا و ایران می‌باشد. با هدف اندازه‌گیری وقوع و شدت بیماری و تعیین رابطه‌ی بین آن‌ها، 240 مزرعه‌ی کلزا طی سال‎های 1390،1389، 1394 و 1395 در استان مازندران بررسی شد و در بازدیدهای هفتگی میزان بیماری در آن‌ها یادداشت شد. از لحاظ وقوع و شدت نهایی بیماری، بین مناطق و سال‌های تحقیق اختلاف معنی‌دار (P<0.01) وجود داشت. بیشترین مقدار وقوع و شدت (02/34 و 70/23 درصد) در سال 1395 و کمترین آن‌ها (85/12 و 32/6 درصد) در سال 1394 بود. بین مناطق نیز گلوگاه و ساری به‌ترتیب بیشترین و کمترین آلودگی به بیماری را داشتند. جهت تعیین رابطه‌ی بین دو کمیّت فوق، داده‌های مربوطه، از طریق تجزیه رگرسیون خطی با مدل‌های مختلف ریاضی برازش شد. براساس آماره‌هایی مانند ضریب تبیین (R²) و خطای استاندارد برآوردها، مدل‌های خطی، آلومتری و ریشه مربع، برازش خوبی با داده‌ها نشان دادند. مدل خطی با توجه به ساده‌تر بودن و داشتن پیچیدگی محاسباتی کمتر، به عنوان مدل نهایی انتخاب شد. از لحاظ شیب معادله‌ی مدل خطی، بین چهار سال تحقیق اختلاف معنی‌دار (P<0.01) مشاهده شد. معادله‌ی این مدل برای سال‌های 1389 و 1395 به‌صورت S=0.72(I)-0.99 و برای سال‌های 1390 و 1394 به‌صورت S=0.55(I)-0.61 بود. شرایط آب و هوایی تأثیر معنی‌داری روی مقدار آلودگی به‌بیماری در سال‌های مختلف داشت.<br /> <strong> </strong>