بررسی شاخص سازگاری در برنامه‌ریزی کاربری‌ زمین شهری به‌منظور پایداری اقتصادی شهر، مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران

Abstract

مکانیابی و ساخت کاربری­های شهری در اقتصاد شهر و پایداری اقتصادی آن نقش به­سزایی دارد. امروزه رشد ناموزون کاربری­ها در بعضی از نواحی شهری موجب ناسازگاری و افزایش هزینه­های شهری شده است. شاخص­های سازگاری به­طور مستقیم و غیرمستقیم در پایداری اقتصاد شهر تأثیر گذارند. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت کاربری زمین شهری بر اساس معیار سازگاری به­منظور دست­یابی به پایداری اقتصادی در منطقه یک شهرداری تهران است. در این پژوهش شاخص­های سازگاری کاربری­ها از جمله فاصله از خط گسل، همجواری کاربری­ها با کاربری­های آلوده­کننده و مزاحم، مکانیابی کاربری­ها بر اساس شیب زمین است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی، با بهره­گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم­افزار (excel) است. داده­ها و اطلاعات جمع­آوری شده از منابع کتابخانه­ای و نقشه­های رقومی منطقه به­کمک GIS تحلیل شده است. نتایج مشخص می­سازد مکان­گزینی حدود 40 درصد کاربری­هایی که در محدوده 700 متری خط گسل قرار دارند؛ خطرساز می­باشد، بیش از 20 درصد کاربری­ها در شیب نامناسب ساخته شده­اند، هم­چنین 3/0 درصد از کاربری­های منطقه از لحاظ شاخص آلودگی و مزاحمت، وضعیت نامطلوبی دارند، در مجموع، این فرآیند موجب خسارات مالی و جانی متنوعی می­گردد که ناپایداری اقتصادی منطقه را به­دنبال خواهد داشت.