پهنه بندی خطر زمین لغزش در منطقه غرب شهرستان خوی به روش آنبالاگان

Abstract

زمین­لغزش یکی از مخاطرات طبیعی است که هر ساله در مناطق کوهستانی خسارات زیادی را به مراتع، اراضی کشاورزی و تأسیسات زیربنایی وارد می­کند. در اثر لغزش علاوه بر وارد شدن خسارات بر شهرها و روستاها و راه­ها، محیط طبیعی نیز به­واسطه فرسایش خاک آسیب می‌بیند. منطقه مورد مطالعه به مساحت حدود 80 هزار هکتار در شمال غربی ایران و در غرب شهرستان خوی قرار دارد. رخداد زمین­لغزش در دامنه­های مشرف به راه­ها، بارها سبب تخریب جاده­های اصلی خوی- قطور و راه­آهن سراسری ایران- ترکیه و چندین روستا از جمله روستاهای گوگرد و کلت‌ علیا شده است. با توجه به وقوع لغزش­های متعدد در منطقه و تهدید راه­های ارتباطی، مناطق مسکونی و مراتع و مزارع، مطالعه و پهنه­بندی خطر زمین ­لغزش برای مدیریت خطر و برنامه­ریزی منطقه ضروری است. در این مقاله خطر زمین­لغزش در منطقه مورد نظر بررسی شده و پهنه­بندی زمین­لغزش به روش آنبالاگان صورت گرفته است. در این پهنه­بندی با استفاده از GIS برای هر یک از پارامترهای تأثیرگذار در زمین­لغزش از جمله لیتولوژی، شیب دامنه، ساختارهای زمین­شناسی، ارتفاع نسبی، کاربری و پوشش زمین و آب­های زیرزمینی، نقشه تهیه شده و سپس با تلفیق نقشه­های مذکور و از طریق امتیازدهی به هر واحد و جمع­بندی آن­ها، نقشه پهنه­بندی خطر لغزش تهیه شده است. کل منطقه از نظر خطر زمین­لغزش به 5 پهنه بی‌خطر، خطر کم، خطر متوسط، خطر بالا و خطر بسیار بالا تقسیم شده است. حدود 6/5 درصد در پهنه با خطر بسیار بالا و حدود 23 درصد از منطقه در پهنه با خطر بالا قرار دارد.