بررسی تغییرات مجرا و فـرسایش کناره ای در رودخانه گاماسیاب از سال 1334 تا 1389

Abstract

تغییرات مجرای رودخانه، فرسایش کناره­ای و رسوبگذاری کناره­ای فرایندهای طبیعی رودخانه_­های آبرفتی هستند. این مقاله با هدف بررسی جابه­جایی مئاندر و تغییرات الگوی رودخانه و تأثیر آن بر وضعیت فرسایش و رسوبگذاری رودخانه گاماسیاب در استان کرمانشاه انجام شده است. در این مطالعه از عکس­های هوایی سال­های 1334، 1348، 1382 و تصاویر ماهواره­ای IRS سال 1389 با قدرت تفکیک 8/5 متر استفاده شده است. با انجام عملیات مختصات­دار کردن عکس­های هوایی در نرم­افزارARC MAP بر اساس نقشه­های 25000/1 مسیر رودخانه رقومی شده و رودخانه به 12 بازه تقسیم شده است. با انطباق مسیرهای رودخانه برای دوره­های متوالی مکان­هایی که جابه­جایی داشته­اند شناسایی شده­اند. با استفاده از نرم­افزار ARC MAP پلی­گون­هایی که نشان­دهنده اختلاف بین دو موقعیت رودخانه هستند ترسیم شده و مساحت سطوح فرسایشی و رسوبگذاری برای هر طرف از رودخانه به­طور جداگانه­ای محاسبه شده است. از سال 1334 تا 1348 مساحت سطوح رسوبگذاری شده در طول رودخانه 5/258 هکتار، از سال 1348 تا 1382 این مساحت 6/402 هکتار و از سال 1382 تا 1389 مساحت سطوح رسوبگذاری شده 9/112 هکتار بوده است. از سال 1334 تا 1348 مساحت سطوح فرسایش­یافته 347 هکتار، از سال1348 تا 1382 این مساحت 7/414 هکتار و از سال 1382 تا 1389 سطوح فرسایش­یافته 2/138 هکتار بوده است. نتایج نشان داد که سطوح فرسایش­یافته در رودخانه گاماسیاب بیشتر از سطوح رسوبگذاری شده می­باشد و این به­دلیل جابه­جایی و تغییر مسیر رودخانه می­باشد به­طوری که بعضی از قسمت­های رودخانه بیش از 400 متر جابه­جایی داشته است.