تحلیل مقایسه ای ارتباطات بین مؤلفه های مورفومتری نبکا و مورفولوژی گیاهی گونه‌های Tamarix mascatensis ، Reaumuria turkestanicaوmannifera Alhagiدر کفه خیرآباد سیرجان

Abstract

ژئومورفولوژی کاربردی بر سه محور برقراری پایداری مکفی منابع طبیعی، تخفیف خطرهای طبیعی و کاهش و تعدیل تأثیرهای تغییرات جهانی محیط استوار است. یکی از مهمترین چشم اندازهای ناهمواری در مناطق خشک نبکا است. نبکا در اثر عملکرد فرآیندهای بادرفتی و بیولوژیک به وسیله تجمع رسوبات تشکیلمی‌شود. درک ارتباطات اکوژئومورفولوژیک پیچیده در سیر تکامل چشم انداز نبکا می­تواند در مدیریت تغییرات محیطی برای پیش بینی مراحل توالی، تعدیل بیابان زایی و تخریب اراضی، ارزیابی آثار تغییرات اقلیمی، بررسی آثار تغییر در نوع استفاده از اراضی، ایجاد و توسعه شرایط تشکیل پایداری سیستم­های مناطق خشک و نیمه خشک مؤثر واقع شود. در این پژوهش ارتباطات موجود بین خصوصیات رویشی گونه­های Tamarix mascatensis ، Reaumuria turcestanica و mannifera Alhagi با مؤلفه­های مورفومتری نبکا با استفاده از نتایج تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در منطقه خیرآباد از محدوده حوضه آبریز کویر سیرجان ارزیابی شده است .عوامل توجیه­گر ارتفاع یا مؤلفه عمودی نبکا در نبکاهای Ta . ma و Re . tu عوامل سه گانه ارتفاع گیاه ،قطر طوقه وتاج پوشش گیاه به ترتیب با ضرایب تبیین 720/0و737/0 است. عوامل متأثر در قطر قاعده نبکا یا مؤلفه افقی نبکا در نبکاهای Ta.ma تاج پوشش گیاه وقطر طوقه گیاه و در نبکاهای Re.tu عوامل تاج پوشش وارتفاع گیاه به ترتیب با ضرایب تبیین 655/0و531/0 است. در نبکاهای Al.ma تنها عامل دخیل شده برای توجیه ارتفاع و قطر قاعده نبکا عامل تاج پوشش گونه با ضرایب تبیین 586/0و625/0 است. در مورد عوامل مورفولوژِی گیاهی در توجیه عامل شیب دامنه نبکا تنها مدل بدست آمده برای نبکاهای Ta . ma است . در این مدل فقط عامل پوشش تاجی به عنوان متغییر مستقل دخیل شده است با توجه به نتایج تحقیق می­توان چنین استنباط کرد برای توجیه تشکیل و تکامل نبکا عامل فرم­های رویشی گیاهان مؤثر است. وجود ارتباطات متفاوت بین مؤلفه­های مورفومتری نبکا و پوشش گیاهی حاکی از عملکرد متفاوت گونه­ها در توسعه نبکاست. شدت این ارتباطات حاکی از تکامل مکانسیم­های تطابقی گونه­های تشکیل دهنده نبکا ست.