امکان سنجی عدالت جنسیتی در نظریه های عدالت: فیلسوفان غربی در قرن بیستم

Abstract

این مقاله در صدد امکان‌سنجی عدالت جنسیتی در نظریه‌های مشهور عدالت است و برای این سنجش، دو پرسش مطرح می‌کند: اول اینکه آیا این نظریه‌ها عدالت جنسیتی را پشتیبانی می‌کنند و دوم اینکه عدالت جنسیتی در کدام دسته از نظریات عدالت‌پژوهی قرار می‌گیرد؟ هدف این پژوهش اثبات، رد یا تبیین پشتوانة نظری عدالت جنسیتی به عنوان مشتقی از قاعده ـ یا ارزش ـ عدالت است که با توجه به نظریات مهم در حوزة عدالت صورت می‌گیرد. برای این منظور نظریه‌های جان رالز، رابرت نازیک، فردریک هایک، السدر مکینتایر و برخی دیگر به‌طوراجمالی مطرح و نسبت میان آنها و عدالت جنسیتی تبیین شده است. این نظریه‌ها در سه دستة نظریه‌های الگوگرا، نظریه‌های غیرالگوگرا و نظریه‌های غیرعام‌گرا که خود شامل نظریه‌های عدالت محلی (پلورالیستی) و الهیاتی هستند، مطرح شده‌اند. از یافته‌های پژوهش این است که عدالت جنسیتی راهبردی بر مبنای مهندسی ساختار و اراده‌های فردی است و از این منظر، نظریه‌ای الگوگرا به شمار می‌آید و از سوی نظریه‌های الگوگرا قابلیت پشتیبانی دارد؛ اما از سوی نظریات غیرالگوگرا اعم از منتقدان الگوگرایی و منتقدان عام‌گرایی پشتیبانی نظری نمی‌شود. از سویی با وجود اینکه اکثر قریب به اتفاق این نظریه‌ها به قرن بیستم تعلق دارند، در ادبیات متراکم این نظریه‌ها - حتی نظریه‌های الگوگرا - تحلیل‌های مستقیم جنسیتی دیده نمی‌شود.