اعتبارسنجی روایات سزاواری سجدۀ زن بر شوهر

Abstract

روایت «لو امرت احدا ان یسجد لاحد لامرت المرأة ان تسجد لزوجها» که در صدد بیان اهمیت حق زوج بر زوجه است، در قالب گزارش‌های بسیاری در روایات عامه و خاصه وارد شده است. به دلیل بیان مبالغه‌آمیز این روایت در ترسیم برتری جایگاه شوهر نسبت به زن و چالشی بودن مضمون آن با ادبیات رایج حقوق بشری ناظر به برابری زن و مرد، بررسی متن و دلالت آن اهمیت ویژه می‌یابد. این پژوهش افزون بر سند، خانوادة حدیث را نیز بررسی می‌کند و آشکار می‌نماید این گزاره در مقایسة متون حدیثی ـ اعم از شیعه و سنی ـ دچار اختلاف نقل است. افزون بر آن وجود عواملی مانند احتمال تقطیع و انگیزة جعل و وجود نشانه‌هایی از آن، به‌ویژه در برخی گزارش‌ها سبب کاهش اعتماد به متن حدیث می‌شود؛ از سوی دیگر قراینی ازجمله تکرار این گزاره در غالب نقل‌ها و وجود سند معتبر در میان آنها، به احتمال صدور روایت قوت می‌بخشد.