تحلیل و برآورد آسیب‌پذیری مساکن شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهر گرگان)

Abstract

با توجه به رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، وقوع حوادث طبیعی مثل زلزله می‌تواند خسارات و تلفات سنگینی را ایجاد نموده و توسعه‌ی شهرها را دچار وقفه نماید. در همین راستا هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه‌ای ساختمان‌های شهر گرگان می‌باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر با توجه به موضوع آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری در برابر زلزله، از نوع توصیفی-تحلیلی است که پس از شناخت روش‌های مختلف ارزیابی ساختمان‌ها در برابر زلزله و انتخاب روش ارزیابی کیفی مناسب با توجه به شرایط ساخت ‌و ساز منطقه مورد مطالعه و نحوه انجام برداشت‌های میدانی، با بهره‌گیری از روش آریای اصلاح‌شده و استفاده آنالیزهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نظیرSpatial Analysis, Geostatistical analyst و درون‌یابی به روش Krigingضمن تهیه نقشه‌های پیش‌بینی و برآورد شاخص‌های تحقیق و تلفیق معیارها با پیاده‌سازی و اجرای مدل ارزیابی آریا به ارائه برآورد مناسبی از آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری و شناسایی پهنه‌های آسیب‌پذیر شهر در برابر زلزله اقدام شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می-دهد که در حدود 300 هکتار از مساحت کل شهر گرگان معادل 33/17 در محدوده آسیب‌پذیری از نوع (خرابی و ریزش ساختمان، وجود احتمال تلفات جانی) بر اساس ضرایب خسارت مدل آریا قرار دارند. همچنین تحلیل درجات آسیب‌پذیری نشان می‌دهد که پهنه‌هایی که به دلیل رعایت اصول فنی ساخت‌وساز مطابق با آیین‌نامه 2800 دارای خسارت و آسیب‌پذیری کم بوده و ساختمان احداث‌شده قابل‌استفاده می‌باشند 58/25 درصد از کل فضای ساخته‌شده شهر را به خود اختصاص داده است که عمدتاً در مناطق توسعه و ساخت‌وساز جدید شهری و شکل‌گرفته در چند سال اخیر واقع‌ شده‌اند.<br /> کلیدواژه‌ها: آسیب‌پذیری لرزه‌ای، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مدل ارزیابی کیفی آریا، آنالیز زمین‌آمار (Geostatistical analyst)، شهر گرگان.