سنجش توان اکولوژیک جهت رشد و توسعه‌ی کالبدی و محدوده پیرامونی شهر سبزوار با استفاده از منطق IHWP

Abstract

بستر طبیعی سکونتگاه‌ها اعم از شهرها و روستاها از ویژگی‌های متنوعی برخوردارند، که با ایجاد امکانات و یا محدودیت‌هایی برای توسعه مشخص می‌شوند. از این رو، سنجش توان اکولوژیک جهت رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین ضرورت پیدا می کند. هر‌ چند محیط طبیعی و انسان‌ساخت محدودیت‌هایی را در رشد و توسعه جامعه انسانی بوجود آورده است، اما با توجه به نتیجه برهم‌کنش امکانات و محدودیت‌های توسعه‌ی موجود است که جهات توسعه کالبدی، جمعیتی و حوزه نفوذ سکونتگاه ها تعیین می‌گردد. تحلیل کمی و همدید ویژگی‌های محیطی می‌تواند یکی از روشهای تشخیص جهت توسعه‌ی کالبدی شهر و شناسایی پهنه‌های خطر و تهدید باشد، که بر ابعاد گوناگون حیات آتی شهر تاثیر بسزایی دارد. هدف از پژوهش حاضر سنجش توان اکولوژیک جهت رشد و توسعه‌ی کالبدی و محدوده پیرامونی شهر سبزوار است، که با استفاده از منطق تحلیل سلسله‌ مراتبی معکوس در غالب دو مدل به شناسایی آسیب‌پذیری محیطی و قابلیت سنجی اراضی پرداخته شده است. در انتها با توجه به خروجی‌های دو مدل و مقایسه‌ی آنها که با استفاده از GIS بصورت فضایی نشان داده شده، موانع و فرصت‌های توسعه‌ی کالبدی پایدار در منطقه‌ی شهری سبزوار مشخص گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از اینست که شرق محدوده‌ی شهر با توجه به سنجش آسیب‌پذیری و قابلیت‌سنجی اراضی بهینه‌ترین فرصت جهت توسعه‌ی کالبدی را شکل می‌دهد. همچنین در منطقه‌ی جنوب شهر هر چند به لحاظ آسیب‌پذیری محیطی وضعیت بهینه‌ای دارد اما، قابلیت زراعی آن باعث شده به عنوان فرصت توسعه مطرح نگردد.