اولین گزارش زنبور Hyposoter ebeninus ، پارازیتویید لاروی سفیده کوچک کلم، Pieris rapae از استان تهران (گزارش کوتاه)

Abstract

پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید سفیده کوچک کلم<em>Pieris rapae</em> (L.) (Lep.: Pieridae) و شب‌پره پشت‌الماسی <em>Plutella xylostella</em> (L.) (Lep.: Plutellidae) در مزارع کلم گل، استان تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046m a.s.l.) در سال 1391 صورت گرفت. مراحل لاروی و شفیرگی سفیده کوچک کلم و شب‌پره پشت‌الماسی جمع‌آوری شدند و درون ظروف پلاستیکی، در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±22 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 2±65 درصد و دوره نوری 14:8) تا زمان ظهور حشرات بالغ پروانه یا زنبور پارازیتویید نگهداری شدند. پنج گونه زنبور پارازیتویید شامل: <em>Oomyzuss sokolowskii </em>(Kurdjumovo, 1912) (Hym.: Eulophidae)، <em>Pteromalus</em> sp. (Hym.: Pteromalidae)، <em>Cotesia vestalis</em> (Kurdjumov, 1912) (Hym.: Braconidae)، <em>Diadegma anurum</em> (Thomson, 1877) و <em>Hyposoter ebeninus </em>(Gravenhorst, 1829) (Hym.: Ichenumonidae, Campopleginae). جمع‎آوری و شناسایی گردید. گونه <em>H. ebeninus</em> گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‎گردد (1,4). نمونه‎هایی از این زنبور پارازیتویید در آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه شاهد تهران و موزه جانورشناسی دانشگاه تورکو فنلاند نگهداری می‎شود. <br /><em>Hyposoter ebeninus</em> (Gravenhorst, 1829). <br />نمونه‌های بررسی شده: ایران، استان تهران، تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046a.s.l.)؛ 16 اردیبهشت 1391، 1♀، 26 خرداد 1391، 1♀. <br />مناطق پراکنش: اتریش، آذربایجان، بلاروس، بلژیک، بلغارستان، چین، کرواسی، جمهوری چک، چکوسلواکی، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، فلسطین، ایتالیا، مالدیو، پاکستان، لهستان، مجارستان، پرتغال، رومانی، روسیه، لتونی، صربستان و مونته نگرو، اسپانیا، سوئد، سوئیس، تونس، ترکیه، ترکمنستان، اوکراین و انگلیس (4) و ایران (گزارش جدید). <br />ویژگی‌های افتراقی: گونه <em>Hyposoter</em> <em>ebeninus </em><em> </em>با ویژگی‌های زیر از نزدیک‌ترین گونه این جنس<em>H</em>. <em>rhodocerae</em> (Rondani, 1877) قابل شناسایی است: قاعده آرواره‌های بالا زرد کمرنگ بوده و انتهای ساق پای عقب تیره نیست. اما در <em>H</em>. <em>rhodocerae</em> آرواره‌های بالا زرد مایل به قرمز یا قرمز مایل به قهوه‌ای بوده و به طور مشخص در قاعده سیاه هستند و انتهای ساق پای عقب تیره است. اختلاف مهم این دو گونه در انتخاب میزبان و پراکنش آنهاست. گونه <em>H</em>. <em>rhododerae</em> به طور اختصاصی گونه‌های<em>Gonepteryx </em><em>cleopatra</em> و <em>G</em>. <em>rhamni</em> را پارازیته می‌کند و از آلمان، ایرلند و ایتالیا گزارش شده است. در حالی‌که گونه <em>H</em>. <em>ebeninus</em> به عنوان پارازیتویید گونه‌های جنس <em>Pieris</em> و <em>Euchloe</em> شناخته شده و در مرکز، جنوب و شرق اروپا، شمال آفریقا، غرب آسیا تا هند انتشار دارد (2, 4). گونه‌های جنس <em>Hyposoter</em> به عنوان پارازیتویید داخلی کوینوبیونت لاروی بال‌پولکداران (روزپره‌ها و شب‌پره‌ها) و نیز لارو سوسک‌ها و زنبورها محسوب می‌گردند (3).