تحلیل نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کیفیت زندگی روستاییان مطالعه موردی: روستاهای قرن آباد و اصفهانکلاته، شهر گرگان

Abstract

پژوهش حاضر با هدف شناسایی قابلیت‌های مؤثر فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICT) بر بهبود کیفیت زندگی در جوامع روستایی، با مطالعه تطبیقی روستای دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات و روستای فاقـد این مرکز انجام گرفتـه است که با توجـه به پیشرفت‌های چشم‌گیر و قابلیت‌های این فناوری و همچنین مشکلات پیش ‌روی روستاییان، ضرورت این تحقیق بدیهی به نظر می‌رسد. روش تحقیق در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی و به‌صورت پیمایشی انجام گرفته و برای ارائه‌ی یک تحلیل ساختاری، از آزمون‌های پارامتریک و ناپارامتریک و دیاگرام تحلیل مسیر بهره گرفته شده اسـت. جامعه‌ی آماری مورد مطالعه در این پژوهش را ساکنین روستای قرن‌آباد (دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات) و روستای اصفهانکلاته (فاقد مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات) تشکیل می‌دهد که با استفاده از روش نمونه‌گیری کوکران، تعداد 114 نمونه برای روستای قرن آباد و 108 نمونه برای روستای اصفهانکلاته تعیین و به صورت تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. همچنین برای مقایسه‌ی سطوح کیفیت زندگی در روستاهای مورد مطالعه، از مجموعه‌ای از مؤلفه‌ها در سه گروه از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- زیست‌محیطی بهره گرفته شده است. از آزمون آماری T-test مستقل برای مقایسه‌ی وضعیت اقتصادی روستاییان استفاده شده است که نتایج، تفاوت معناداری را تا سطح 99% بین وضعیت درآمدی و هزینه‌ی خانوار روستاهای دارای مرکز فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و فاقد این مرکز نشان می‌دهد. از آزمون مان‌ویتنی برای مقایسه‌ی سطح کیفیت زندگی در ابعاد اجتماعی- فرهنگی و کالبدی ـ زیست‌محیطی استفاده شده است که نتایج حاکی از اختلافی معنادار در رابطه با ابعاد مذکور در روستاهای مورد مطالعه می‌باشد، به گونه‌ای که برای بیش‌تر گویه‌ها تفاوت معنادار تا سطح 99% حاصل شده است. با توجه به دیاگرام تحلیل مسیر، مهم‌ترین متغیر تأثیرگذار بر کیفیت زندگی روستاییان، وجود مرکز فناوری اطلاعات در روستای قرن‌آباد می‌باشد که «ضریب بتا» به دست آمده (923/0)، خود گویای این واقعیت است.