هدف صحیح زندگی از منظر قرآن و حدیث

Abstract

هدف صحیح زندگی از منظر قرآن و حدیث چکیده تعالی و یا سقوط معنوی یک جامعه، وابسته به نوع انتخاب اهداف توسط افراد آن جامعه است و عدم شناخت "هدف صحیح"، افراد و جوامع را از رسیدن به سعادت بازمی‌دارد. لذا این مقاله تلاش نموده‌است تا ضمن جستجوی "هدف صحیح زندگی" از دیدگاه قرآن و حدیث، تأثیر آن در کمال بشریت و هم‌چنین موضع قرآن در برابر برخی اهداف انتخابی بشر را با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی مورد کنکاش قرار دهد. نتیجهٔ حاصله این‌که، اولاً: با بررسی آیات و روایات مربوط به خلقت بشر، صحیح‌ترین هدف زندگی از منظر قرآن و روایات، تقرّب به خدا و اتصال عبد به معبود از طریق کسب معرفت خداوند و سپس عبادت و بندگی اوست. ثانیاً: با توجه به مفهوم عبادت در احادیث، می‌توان دریافت که عبودیت خداوند آنگاه‌که نشأت‌گرفته از معرفتی توأم با عقل سلیم و وجدانی آزاد از زنجیر خودمحوری باشد، باعث نزدیکی او به منبع مطلق تمامی کمالات یعنی خداوند متعال می‌شود و این تقرّب که حقیقی است و نه مجازی، باعث هم‌رنگی با معبود در صفات کمالیهٔ وی گردیده و بدین طریق کمال بشر محقق خواهد شد. ثالثاً: در بین انواع پنج‌گانهٔ اهداف انتخابی بشرـ یعنی رهایی از رنج ناشی از گردونهٔ تناسخ، رسیدن به کامیابی‌های دنیوی و لذات مادی، پوچ‌گرایی، تعالی نفس از راه پشت کردن به مظاهر دنیوی و ریاضت‌کشی، تهذیب نفس در سایهٔ اعتدال، نه گرایش صرف به لذات مادی و نه رهبانیت ـ از منظر قرآن تنها دیدگاه پنجم، قابل‌قبول و دیدگاه‌های دیگر مطرود است. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ الغایة الصحیحة للحیاة من منظار القرآن و الحدیث إن سمو المجتمع و انحطاطه رهین باختیاره للأهداف من قبل أفراده ، و إن الجهل بالهدف الصحیح یحول عن وصول الفرد و المجتمع الی السعادة . المقال الحاضر یحاول البحث عن الهدف الصحیح من منظار القرآن الکریم و الأحادیث الشریفة و بالتالی تأثیره علی الکمال البشری ، مضافاً الی التعرف علی موقف القرآن الکریم تجاه الأهداف التی یختارها الناس ، و ذلک بأسلوب البحث المکتبی ـ التحلیلی . و الذی توصلنا الیه خلال بحثنا أمور : أولاً : إن أصح الغایات للحیاة بلحاظ الآیات و الروایات المتعلقة بخلق الإنسان هی «التقرب الی الله» ، و وصلة العبد بربه من خلال کسبه المعرفة ، و من ثم العبادة و العبودیة . ثانیاً : بلحاظ مفهوم العبادة فی الأحادیث یمکننا استنباط أن عبودیة الله إذا ما نشأت عن المعرفة المقرونة بالعقل السلیم و الوجدان المتحرر عن الأنانیة فإنها تؤدی للقرب للمصدر الرئیسی لمطلق الکمالات و هو الله سبحانه ، و هذا القرب حقیقی لا مجازی ، و یؤدی لتأثر الإنسان بصفاته سبحانه ، و بالتالی یحقق له الکمال. ثالثاً : إن بین الأنواع الخمسة للأهداف التی یختارها الناس ؛ أعنی الخلاص من الآلام الناتجة عن عجلة التناسخ ، و الوصول للسعادة الدنیویة و اللذات المادیة ، و النزعة للأمور الفارغة ، و سمو النفس من خلال الاعراض عن المظاهر الدنیویة و الریاضات الروحیة ، و تهذیب النفس بشکل معتدل ، لا بالانغماس فی اللذائذ المادیة و لا بالترهّب . و إن النظرة المرضیة من رؤیة القرآن الکریم هی الرؤیة الخامسة فحسب ، و أما ما سواها فهی مردودة. الألفاظ المحوریة : الغایة من الحیاة ، العبودیّة، الربوبیّة، التقرّب، العبادة.