تأثیر شخصیت بر کوتاهی در عمل از منظر امیرالمؤمنین (علیه السلام)

Abstract

عمل همنشین همیشگی انسان در دنیا و آخرت است،‌ و به واسطۀآن است که آدمی مسیر کمال و سعادت را پیموده و به رشد و تعالی دست می‌یابد، لیکن انسان همواره به آفت کوتاهی در عمل مبتلا است. با نگاه به کتاب شریف نهج‌البلاغه می‌توان عوامل فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بسیاری برای کوتاهی انسان در عمل بیان نمود که این مقاله عهده دار بخش اول یعنی عوامل فردی ناشی از شخصیت انسان شده است. این عوامل با گران‌خاطری و فروگذاری مردم در اطاعت از رهبر و عمل به آموزه‌های الهی، در چهار حوزۀ عواطف منفی، صفات ناپسند، دلبستگی به توهمات و کاستی‌های معرفتی قابل بررسی و دسته‌بندی است. مقاله به روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا با محوریت کتاب شریف نهج‌البلاغه و خانوادۀ حدیث آن،‌ به شناسایی عوامل فردی این مساله می پردازد. و نتیجه آنکه عواملی همچون ترس، اندوه، ‌یأس،‌ تنبلی،‌ کوتاه‌همتی،‌ عافیت‌طلبی،‌ دنیادوستی، غره شدن، غرق شدن در آرزوها، غفلت و کاستی‌های معرفتی،‌ از جمله ویژگی‌هایی به شمار می رود که استمرار آن‌ها در شخصیت آدمی، به کوتاهی وی در عمل می‌انجامد. چکیده (عربی): تأثیر الشخصیه فی القصور عن العمل من منظار امیر المؤمنین (ع) العمل هو الشیء الملاصق للانسان طوال حیاته الدنیویه و الاخرویه ، و به یجتاز طریق السعاده و الکمال و ینال السمو و التعالی ، و لکن المشکله ان الانسان مصاب فی اغلب الاحیان بآفه القصور عن العمل. و عندما نطالع نهج البلاغه تتبین لنا العوامل و الاسباب الفردیه و الاجتماعیه و السیاسیه و الثقافیه للقصور فی العمل لدی الانسان و هذه المقاله تتضمن القسم الاول ای العوامل الفردیه الناشئه عن شخصیه الانسان . و هذه العوامل الباعثه علی التعصب و تحلل الناس من طاعه القائد ، و العمل بالتعالیم الالهیه ، یمکن حصرها و دراستها و ترتیبها ضمن اربعه محاور ، الا و هی : العواطف السلبیه ، الصفات الرذیله ، التعلق بالاوهام و النواقص المعرفیه. هذه المقاله کتبت بالطریقه المکتبیه و تحلیل محتوایی من خلال کتاب نهج البلاغه و اسرته الحدیثیه ، عبر تناول هذه العوامل الفردیه للمساله ؛ و من ثم تعد عوامل من قبیل الخوف و الغم و الیاس و الکسل و قصر الهمه و طلب العافیه و حب الدنیا و التغریر و الغرق فی الامانی و الغفله و النقص المعرفی من جمله هذه الصفات الفردیه ، التی یعتبر استمرارها فی شخصیه الانسان منتج عن القصور فی العمل . الکلمات الرئیسه : العمل ، القصور فی العمل ، الشخصیه ، المعرفه.