مقایسۀ تراکم استخوان در زنان یائسۀ ورزشکار رشته‌های ورزشی با و بدون تحمل وزن بدن

Abstract

تحقیق حاضر که از نوع علی - مقایسه‌ای بود، با هدف مقایسۀ تراکم استخوان در زنان یائسه که در گذشته ورزشکار رشته‌های ورزشی با و بدون تحمل وزن بودند، اجرا شد. نمونۀ آماری شامل بیست زن ورزشکار یائسه در دو گروه با و بدون تحمل وزن بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. گروه با تحمل وزن (هندبال و بسکتبال،10 نفر) با میانگین سن 7/2± 50/54 سال، قد 69/4±60/ 163 سانتی‌متر و وزن 02/9±50/70 کیلوگرم و گروه بدون تحمل وزن (شنا، 10 نفر) با میانگین سن 54/1 ±80/54 سال، قد 29/5±0/159 سانتی‌متر و وزن 10/4± 55/64 کیلوگرم بودند. تراکم استخوان از طریق جذب‌سنجی رادیوگرافیک با انرژی دوگانه (DEXA) اندازه‌گیری شد. روش‌های آماری شامل آزمون t مستقل و تحلیل کوواریانس بود. نتایج نشان داد که بین میزان تراکم استخوان (BMD) گروه با تحمل وزن در نواحی گردن ران، مهره‌های L₂-L₄ کمری، کل استخوان ران (001/0≥P) و تروکانتر ران (05/0≥P) نسبت به گروه بدون تحمل وزن اختلاف معناداری وجود داشت. گروه با تحمل وزن میزان تراکم استخوان بیشتری درنواحی گردن ران، مهره‌های L₂-L₄ کمری، کل استخوان ران و تروکانتر ران نسبت به گروه بدون تحمل وزن داشتند. همچنین از نظر محتوای مواد معدنی استخوان (BMC) گروه با تحمل وزن در نواحی گردن ران، تروکانتر ران (001/0≥P) و کل استخوان ران (05/0≥P) گروه با تحمل وزن بدن نسبت به گروه بدون تحمل وزن بدن اختلاف معناداری وجود داشت. گروه با تحمل وزن میزان محتوای مواد معدنی استخوانی بیشتری در نواحی گردن ران، تروکانتر ران و کل استخوان ران نسبت به گروه بدون تحمل وزن داشتند. در سایر نواحی اختلاف معناداری بین دو گروه وجود نداشت. با توجه به یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که رشته‌های با تحمل وزن که در آن فشارهای مکانیکی وارد بر بدن زیاد است، نسبت به رشته‌های بدون تحمل که در آن فشار مکانیکی وزن بدن کمتراست، موجب افزایش بیشتری در میزان تراکم استخوان و محتوای مواد معدنی استخوان در زنان در سنین بالاتر و دوران یائسگی می‌شود. به افرادی که ورزش‌های بدون تحمل وزن مانند شنا را انجام می‌دهند، توصیه می‌شود ورزش‌های با تحمل وزن و در خشکی را نیز انجام دهند.