تحلیلی بر مساعی آقا محمد خان در هویت بخشی به تهران

Abstract

چکیده:

آنچه تهران روزگار آقا محمدخان و روزگار پس از آن را، از تاریخ گذشته اش متمایـز میکند، صرفاً تحولات اسمی آن نیست. تهران تا قبل از عهد آقا محمدخان تنها یک نام جغرافیایی نه چندان مهم و معروف در پهنه فلات ایران بوده است. اما با گزینشی که مؤسس سلسله قاجارها در انتخاب تهران به عنوان پایتخت پادشاهی خود به عمل آورد، آغازگر تحولی شد که قریب به دویست سال حیات تاریخی و سیاسی ایران معاصر از آن متأثر بوده است. این پژوهش برآن است تاحسب استنادات واستنتاج داده های تاریخی،هویت یابی تهران به عنوان پایتخت ونقش ویژه آقا محمدخان به عنوان بنیانگذار و آغازگر این جریان را مورد بررسی و توجه قرار دهد. برابر آنچه در منابع تاریخی آمده و به اشتهار رسیده، بعضی از شهرهای ایران که سابقه یک دوره تختگاهی و پایتختی پادشاهی یا سلسله ای را داشته اند با نام آن شخص پیوند ویژه ای پیدا کرده اند، به طوری که نام هر یک، نام دیگری را به ذهن متبادر می کند و به آن هویت مکمل می بخشد. بر این اساس هویت تختگاهی تهران با نام و یاد آقا محمدخان عجین شده است و هریک از این دو نام به همان سیاق از نظر هویتی، مکمل و متمم یکدیگرند. یافته های این پژوهش از نوع توصیفی، تحلیلی بوده و با روش شناسی استنباطی و استفاده از ابزار کتابخانه ای صورت پذیرفته است.

واژگان کلیدی: تهران، آقا محمدخان، تحولات، هویت تاریخی