سازه‏ های مؤثر بر قصد بکارگیری بیوگاز در مناطق روستایی: شواهدی از دامداران سنتی ایران

Abstract

رشد جمعیت، نیاز به انرژی، کمبود و آلایندگی منابع انرژی فسیلی و دسترسی محدود به منابع انرژی در روستاها، بکارگیری انرژی­ های پاک و تجدید پذیر را در کشور اجتناب­ ناپذیر کرده است. یکی از انرژی­ های تجدید‏پذیر که در ایران پتانسیل بکارگیری بالایی در جوامع روستایی دارد، بیوگاز است. هدف این پژوهش، بررسی سازه‏ های مؤثر بر قصد بکارگیری بیوگاز در بین دامداران سنتی مناطق روستایی ایران بوده است. برای سنجش این سازه‏ ها، در یک پیمایش از مدل جامع تشخیص عمل که مدل سنجش قصد و رفتار اکولوژیک می­ باشد، استفاده شده است. جامعه آماری، دامداران سنتی ایران بودند که حجم نمونه آن به روش نمونه­ گیری تصادفی طبقه ­ای، 383 دامدار محاسبه گردید. ابزار جمع ­آوری داده ­ها پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن با انجام آزمون راهنما، تأیید گردید. مقدار آلفای کرونباخ نشان ­دهنده پایایی مناسب پرسشنامه در سنجش متغیرها بود. یافته­های این مطالعه نشان داد که مدل جامع تشخیص عمل، قادر است به­ عنوان یک مدل مطلوب به‌منظور بررسی قصد اجرای بیوگاز به‌خوبی عوامل مؤثر برقصد را مشخص نماید تا به کمک آن‌ها، نظام ترویج بتواند به‌منظور ارتقاء قصد بکارگیری بیوگاز در بین دامداران، راهبردهای مناسبی را بکار گیرد. همچنین، یافته­ ها نشان دادند که متغیرهای هنجار اجتماعی، دیدگاه، موقعیت دامداری، محدودیت­ ها، آگاهی از نیاز و پیامدها، ارتباطات سازمانی و الگوهای ذهنی از عوامل تعیین کننده قصد بکارگیری بیوگاز توسط دامداران بودند.