بررسی الگوی عدم تعادل تلاش-پاداش و تقاضا-کنترل-حمایت در بروز علایم روان‌تنی

Abstract

<strong>مقدمه:</strong> با توجه به اینکه در محیط­های کاری میزان استرس شغلی و به‌تبع آن میزان بیماری­های ناشی از استرس بسیار افزایش یافته است، بنابراین پژوهش حاضر نقش دو الگوی عدم تعادل تلاش ـ پاداش و تقاضا ـ کنترل ـ حمایت را در بروز علائم روان‌تنی در کارکنان یک شرکت در اهواز مورد بررسی قرار داده است. <strong>روش: </strong>جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان یک شرکت در اهواز بودند که در سال 1392 در این شرکت مشغول بکار بودند که از میان آن‌ها 202 نفر به روش تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به مقیاس عـدم تـوازن تـلاش ـ پـاداش، پرسشنامه محتوای شغل و پرسشنامه­ بروز علائم روان‌تنی در محیط غیربالینی پاسخ دادند. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و<strong><em> </em></strong>با استفاده<strong><em> </em></strong>از<strong><em> </em></strong>نرم<strong><em>­</em></strong>افزارهای SPSS ویراست 18 و AMOS ویراست 18 انجام<strong><em> </em></strong>گرفت. جهت آزمودن اثرهای واسطه­ای در الگوی پیشنهادی نیز از روش بوت استراپ استفاده شد. <strong>یافته­ها:</strong> یافته­های پژوهش نشان­دهنده برازش نسبتاً خوب الگوهای پیشنهادی با داده­ها بود. همچنین نقش میانجی­گر تعهد افراطی در الگوی عدم تعادل تلاش ـ پاداش و حمایت اجتماعی در الگوی تقاضا ـ کنترل ـ حمایت در بروز علائم روان‌تنی مورد تأیید قرار گرفت. <strong>نتیجه‌گیری: </strong>با توجه به نتایج، متغیرهای به‌کاررفته در این پژوهش و به­ویژه متغیرهایی که دارای نقش میانجی بودند باید در برنامه­ریزی و سیاست­گذاری­های سازمانی، جهت کاهش بیماری­های شغلی و افزایش سلامت کارکنان، مورد توجه قرار گیرند.