دفاع مقدس و قدرت جهانی (واکاوی سوابق نظری محققان روسی)

Abstract

مقاله حاضر در صدد بررسی رویکرد قدرت­های جهانی نسبت به دفاع مقدس با تأکید بر رویکرد محققین روسیه است. پس از گسترش فضای مفهومی موضوع پژوهش، از رویکردهای نظری موازنه قوا و مهار دوجانبه برای تبیین نظری موضوع، استفاده شده است. داده‌های پژوهش با بهره­گیری از روش کیفی و از نوع مطالعات اسنادی در متون و پژوهش‌های روسی و روش نمونه­گیری هدفمند با اشباع نظری گردآوری شده­اند. یافته­های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که جنگ ایران و عراق از نگاه قدرت­های جهانی یکی از پیچیده­ترین جنگ‌های جهان و منطقه بود. این جنگ که به دنبال خلأ راهبردی پدید آمده، در ساختار قدرت خاورمیانه شکل گرفت؛ موجب شد تا حکومت بعثی عراق از ماهیت تغییر و تحوّل به وجود آمده در ایران، احساس فرصت و هم احساس تهدید کند. این برداشت، موجب هم‌سویی تدریجی عراق با منافع ایالات‌متحده در منطقه شده و در نهایت سبب شروع جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران شد. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و مقاومت ایران در طول هشت سال دفاع مقدس علی­رغم نابرابری در تمام زمینه‌ها با عراق، ارزشیابی و قضاوت همراه با تعریف و تمجید بسیاری از محققان کشورهای مختلف از جمله محققین روسیه را در پی داشته است.<br />