تأثیر همزیستی میکوریزی در تعدیل اثرات زیانبار علف‌کش هالوکسی‌فوپ-آر متیل‌استر در آفتابگردان

Abstract

به ‌منظور بررسی اثرات تلقیح با قارچ میکوریز آربوسکولار Glomus intraradices در تعدیل اثر علف‌کش هالوکسی‌فوپ آرمتیل استر با نام تجاری سوپرگالانت بر شاخص‌‌های بیوشیمیایی و پاسخ‌های هورمونی گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L.) رقم لاکومکا، یک آزمایش فاکتوریل به ‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 4 سطح غلظت علف‌کش (0، 25، 50 و 75 پی‌پی‌ام) در 3 تکرار انجام شد. در مرحله 4 تا 6 برگی، غلظت‌های مختلف علف‌کش به اندام هوایی گیاهان پاشیده شد. اثرات علف‌کش روی درصد همزیستی میکوریزی و سایر شاخص‌ها، در گیاهان تحت تیمار با میکوریز و شاهد کاملاً مشهود بود. با افزایش غلظت علف‌کش، افزایش (60 درصد) مقدار جیبرلین در گیاهان همزیست و کاهش معنی‌دار مقدار اکسین اندام هوایی (48 درصد) نسبت به شاهد مشاهده شد. علاوه بر این، افزایش مقدار پرولین (7/2 و 5/1 برابر در اندام هوایی و ریشه) و محتوای قندهای محلول (5/36 و 5/23 درصد در اندام هوایی و ریشه) و نیز کاهش محتوای پروتئین‌ کل (2/29 درصد در اندام هوایی و 1/40 درصد در ریشه) و کاهش وزن خشک (3/61 و 0/76 درصد در اندام هوایی و ریشه) گیاهان شاهد و همزیست قابل توجه بود. با افزایش غلظت علف‌کش، مقدار آسیب وارده به گیاه بیشتر شد و گیاه برای مقابله با این شرایط با افزایش جیبرلین، پرولین و قندهای محلول پاسخ داد. این پاسخ‌های سازشی در گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریز شدیدتر و مؤثرتر بود. از این رو، به نظر می‌رسد تلقیح گیاهان آفتابگردان با G. intraradices می‌تواند این گیاه را در برابر اثرات زیانبار علف‌کش فوق مقاوم‌تر کند.